Sivil terör mağdurlarının ve yakınlarının sosyal hakları nelerdir?
13 Ekim 2015
Ankara’daki elim terör eyleminde (sivil) şehit olanların Sosyal Güvenlik Mevzuatı’ndan kaynaklanan birtakım hakları bulunuyor. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
1- Malül kalanlara malullük aylığı bağlanır.
Terör saldırısı sonrasında yaralanan ve tedavilerinin bitiminde yüzde 60 oranından fazla meslekte kazanma gücü kaybı olanlara 5510 sayılı Kanun gereğince malullük aylığı bağlanır. Malullük aylığı sahibi olabilmek için;
– Olaydan önce sigorta olması,
– En az 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1.800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şarttır.
Olay anında 10 yılı veya 1.800 günü yoksa bile daha sonra 10 yılı ve 1.800 günü doldurduğunda da SGK'ya malullük aylığı için müracaat edilebilir.
2- Şehit olanların yakınlarına ölüm aylığı bağlanır.
Vuku bulan terör eylemi esnasında veya yaralı olup tedavi sırasında vefat edenlerin geride kalan eş, çocuk ve anne – babasına da bazı şartlarla ölüm aylığı SGK tarafından bağlanır. Dul ve yetim aylığı için;
Henüz emekli olmayanlar için;
a) En az 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya
4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (SSK) sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (SSK) sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
Halen emekli aylığı sahibi olanlar için;
b) 5510 sayılı Kanun'un 47’nci maddede yazılı sebeplerle kazaya uğramış, malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış,
Emekli olmuş ama yeniden işe girip çalıştığından dolayı aylığı kesilenler için;
c) Bağlanmış bulunan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır.
Yarın: 3713 sayılı Terörle Mücadele Yasası’ndan gelen hakları neler?
KİMLER HAK SAHİBİDİR?
1- Eşler (kadın-erkek fark etmez) her hal ve şartta evlenmedikleri sürece hak sahibidirler.
2- Çocuklardan 18 yaşından küçük olanlar (kadın-erkek fark etmez) hak sahibidirler. 18 yaşından 25 yaşına kadar okuyorlarsa yine hak sahibi sıfatları devam eder.
3- Kızlar, evlenmedikleri, sigortalı çalışmadıkları, emekli olmadıkları sürece yaşlarına bakılmaksızın hak sahibi olmaya (yetim aylığı almaya) devam ederler.
4- Vefat eden ana ve/veya babası T.C. Emekli Sandığı emeklisi olan kızlar ise memur olmadıkları (5434'e göre iştirakçi) ve evli olmadıkları sürece, SSK'lı veya Bağ-Kur'lu çalışsalar da, buralardan emekli olsalar da evli olmadıkları sürece yetim aylığı almaya ömür boyunca devam edebilirler.
5- Vefat eden evli veya bekar sigortalı veya emekli olan çocuklarından da bazı şartlarla anne-babaya aylık verilir.
5510 sayılı Kanun gereğince SSK'lı veya Bağ-Kur'lu veyahut 01.10.2008 sonrası ilk kez memur olmuş olup da bu elim olayda hayatını kaybedenlerin anne-babalarına;
– Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam yüzde 25'i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam yüzde 25'i, anne-babaya ölüm aylığı olarak verilir.
– Vefat eden çocuğu 01.10.2008 öncesi memur olup da 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'na tabi iştirakçi ise veya aynı Kanun'a göre emekli aylığı sahibi ise; "Ölen iştirakçilerin dul ve muhtaç anaları ile iştirakçi olmayan ve ölüm tarihinde muhtaç ve (65) yaşını doldurmuş bulunan babalarına ölüm tarihinden itibaren en çok bir yıl içinde yazı ile müracaat etmeleri şartıyla müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır. Muhtaç babalardan geçimini sağlayamayacak derecede malul olanlar için yaş kaydı aranmaz." Analardan ise üç şart aranır, bunlar, muhtaç olmak, dul olmak ve memur olmamaktır.
Kanun gereğince, “Ölüm tarihinde; evli bulunmaları dolayısıyla aylık bağlanmamış ve sonradan dul kalmış veya boşanmış muhtaç analara… müracaatlarını takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.”
