ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Dul-Yetim Aylıklarında Yeni Kanundan Sonraki Duruma Örnek Cevaplar
Yeni Kanun geldi ve yürürlüğe girdi. Üç başlı sosyal güvenlik sistemimiz nedeniyle karmaşık hale gelmiş dul-yetim aylıkları üzerinde merak bulutları SSGSS Yasası ile daha da arttı. Diliyorum ki aşağıda cevapladığım sorular benzer durumdaki diğer okurlarıma da ölçüt olsun.
Okurum Tahir AVLU 1979 doğumlu ve bekâr olan zihinsel engelli ablasının müteveffa memur emeklisi babasından dolayı yetim aylığı alan aldığını, Bağ-Kur emeklisi annelerinin vefatı halinde ablasına Bağ-Kur’dan da yetim aylığı bağlanıp bağlanmayacağını soruyor. Bu okuruma ablasına babasından sonra annesinin de vefatı durumunda hem babasından hem de annesinden dolayı aylık bağlanacağını, ancak bunlardan yüksek olan aylığın tamamının, az olan aylığın yarısının bağlanacağını belirtiyoruz.
Okurumun ablasının malûliyet derecesinde engelli olması ona ek bir yarar kazandırmıyor. Zira bu konuda kadınlara tanınan pozitif ayrımcılık çerçevesinde zaten yasal olarak güvence altına alınmış durumda. Oysa erkek olsaydı malûliyet derecesinde engelli oluşu eğitim durumuna göre kesilmesi gerekecek yetim aylığının kesilmesine mani olacaktı.
Okurum Baran ARSLAN’ın da özel banka emeklisi annesi memur emeklisi eşinden dolayı dul aylığı alabilecek, yeni Kanundan sonra da almaya devam edebilecektir. Ancak okurumun annesi kendisi emekli aylığı aldığı için aynı zamanda 2008/Mart ayında vefat eden SSK emeklisi babasından dolayı yetim aylığı alamayacaktır. Zira özel de olsa banka sandıkları da 506 sayılı Kanun kapsamında SSK’ya tabidirler. SSK’nın koşullarından görece olarak daha iyi aylık ve sağlık yardımı şartlarına sahip olsalar da bu şimdilik geçerli. Zira bu sandıklar da 08.05.2008 tarihinden itibaren üç yıl içinde GSS sistemine dâhil olacaklar ve devir tarihi itibarıyla sandık iştirakçileri 4/a sigortalısı sayılacaklar.
Bu okurumun da şikâyet ettiği gibi kendisi Bağ-Kur’dan aylık aldığı halde SSK’dan dul, Emekli Sandığından yetim aylığı alanların bulunduğu bir gerçek, ama yasal bir gerçek. Çünkü Emekli Sandığı SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olarak çalışan yetimlerinin aylıklarını 01.10.2008 tarihine kadar kendi yasal ölçülerine göre kesmedi. Bu aylıkları yeni yasadan sonra da alınmaya devam edilecek. SSK ve Bağ-Kur’dan dul aylığı ise sadece evlenmeyle eksilen bir hak olduğundan bu aylıkları alanlar da tamamen yasal olarak alıyorlar. Buna karşın memur emeklileri ölen eşleri de memur emeklisiyse dul aylığını alamıyor, SSK veya Bağ-Kur’luysa alabiliyorlar.
“50 yaşındayım 2007 yılında vefat eden emekli babamdan dolayı yetim aylığı ve sağlık karnesi sahibi kadınım. Yeni yasaya göre artık sağlık hizmeti alamayacağım söyleniyor. 1992 yılında boşandığım eşimle barıştık. Aynı evde oturursak (Nikâhsız) maaşım kesilir mi? Kendisi SSK emeklisi olup babamdan (Emekli Sandığı) yetim maaşı alan ablamın bu aylığı yeni kanuna göre kesilir mi?” diye soran okurum Ferda Hanım’a “01.10.2008 tarihinden önce eşinden boşandığı halde, bu tarihten sonra boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bu durumlarının tespit edilmesi halinde kanunun yürürlük tarihini takip eden aybaşından itibaren, Kanunun yürürlüğünden sonra boşananlardan eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenenlerin ise aylık bağlandığı tarihi takip eden aybaşından itibaren, aylıkları kesilecek ve yersiz ödenen aylıkları geri alınacak. Bu hususun tespiti SGK İl Müdürlüklerince yapılacak” hükmünü belirten SGK’nın ifadesini hatırlatıyorum. Okurumun ablası için artık kazanılmış hak olan Emekli Sandığı yetim aylığını almaya devam edeceğini de belirtiyorum. Okurum sağlık yardımını da artık GSS kapsamında almaya başlayacak.
Yine diğer okurlarımdan memur emeklisi Fatma ATMIŞ kendisi de emekli olduğu için SSK emeklisi babasından dolayı yetim aylığı alamayacak.