ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
SGK, Emekli Aylıkları Konusunda Bakanı Değil, Ali TEZEL’i Doğruladı
İnsanımız 1999 Gölcük Depreminin şokunu yaşadığı günlerin hemen 6 gün sonra çalışanlar için çok önemli bir tasarı maalesef yasalaştı. Yasa, 1991 yılında sosyal güvenlik sistemimizin üzerine düşen Demir El sonucu oluşan tahribatı adeta bir ameliyatla gidermeyi amaçlıyordu.
Ancak 1999 yılında Yaşar Okuyan tarafından getirilen yasanın sonuçları ve getirdikleri itibariyle bu ameliyatın maalesef balta ile yapıldığı sonradan anlaşılmıştı.
Zira 1999 yılında emeklilikte yaş koşulunu tekrar getiren bu 4447 sayılı Yasa başka bir şey daha getiriyordu. O da bu yasanın ilk kez 01.01.2000 sonrasında sigortalı olacaklar için bağlanacak taban aylıkları asgari ücretin üçte birine düşürerek emekli ve ölüm aylıklarının dibinde açtığı kocaman bir delikti.
Bilindiği üzere bugün SSK aylıklarının büyük çoğunluğu 610 TL civarında, zira taban aylık rakamı bu. İşte bu taban aylık 01.01.2000’den sonra sigortalı olanlara bağlanacaklar için bugünün rakamlarıyla 222 TL olacak.
5510 kaybı görmezden geldi
5510 sayılı Yasanın da bir yandan yaş hadlerini yeni sigortalılar için daha da yükseltirken taban aylıkları adeta dizüstü çökerten hükmü değiştirmedi. Kayıp tabandan bağlanacak olan aylıkları kapsıyor ise de isteğe bağlı prim ödeyenlerle, asgari ücretle çalışanların ekseriyeti oluşturduğu göz önüne alındığında yakın gelecekte çok büyük bir kesimi etkileyeceği açık bulunuyor.
Yaş yükseliyor, taban düşüyor
Ali TEZEL medyada “Emeklilik yaşı 65’e çekilince emekli aylıklarının artmayıp, bilakis düşeceğini, taban aylıkların bugünün parasıyla 200 TL civarında olacağını” iddia etmesinin ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, “Bu sosyal güvenlik uzmanları bu hesabı nasıl yapmış, bana bir hesabını çıkartsınlar bakalım, aslında bunlara ağır şeyler söylemek gerekir, yok böyle bir şey?” demişti. Ali TEZEL de bu iddiasını her ortamda kanıtlayabileceğini tekrar deklare etmişti.
SGK 11.02.2009 tarihli ve 2009/26 sayılı Genelgesinde bağlanacak ölüm aylıkları için uygulanacak taban aylıkları duyurdu.
Buna göre 01.10.2008’den sonra ölen 4/a (SSK) sigortalıları için Ocak 2009 ayında bağlanacak ölüm aylıklarında; iki taban aylık var. Bu tabanlardan biri tek hak sahibi varsa 501,12 TL’den, iki hak sahibi varsa 546,80 TL’den az olamayacağı şeklinde.
Aynı durumdayken ölenler için Ocak ayında bağlanacak diğer taban aylık ise tek hak sahibi varsa 189,63 TL; iki hak sahibi varsa 213,34 TL’den az olamayacak.
Asgari Ücretin Üçte Biri
Görüldüğü gibi iki ayrı taban aylık var. Genelgenin ifadesiyle nispeten yüksek olan ilk taban aylıklar “2000 yılından önce hizmetlerin bulunması halinde” ölenlerin hak sahiplerine bağlanacak. “Sadece 2000 yılından sonra hizmetlerin bulunanlardan” vefat edenlerin hak sahiplerine bağlanacak taban aylık ise ilk tabanlara göre üçte biri kadar. Bu da 01.01.2000’den sonra ilk defa sigortalı olanlara bağlanacak taban aylığın asgari ücretin üçte biri ile sınırlandırılmasından kaynaklanıyor.
Bu durumda SGK’nın bu genelgesi Bakan Faruk ÇELİK’in itirazını değil, Ali TEZEL’in somut görüşünü doğruluyor.
Önce Ölüm Sonra Emekli Aylıkları
Ali TEZEL’in dikkat çektiği bu önemli farkın öncelikle ölüm aylığı hak sahiplerinde görülecek olması gayet doğal. Çünkü ölüm aylığı için gereken gün sayısı 900 gün iken, 01.01.2000’de sonra ilk defa sigortalı olanlar 4 bin 500 günden önce emekli olamadığından, bunların düşük taban aylığı sorunu ileride görülecek.
İntibak Kanunu Gündeme Alınmalı
Bu durumda iş işten geçmeden SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları için İntibak Kanunu gündeme alınmalı ve bu kapsamda taban aylık sorunu da çalışanlar lehine çözülmeli.
Aksi halde hem emeklilik yaşı yükseltilirken taban aylıkların düşürülmesiyle 01.01.2000’den sonra sigortalılığa başlayanların büyük çoğunluğunun asgari ücretin üçte biri kadar emekli aylığına mahkûm edilmesi emekliliği anlamsızlaştıracak, insanımızı umutsuzlaştıracaktır.