ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Yeni Dönemde Ana-babaların Sağlık Yardımından Yararlanma Hakkı
Memur olarak çalışmaktayım. Bakmaya mükellef olduğum hiçbir yerden geliri olmayan anne ve babam benim üzerimden sağlık hizmetinden yararlanmaktadır. Yeni sosyal güvenlik yasası uygulamasına göre annem ve babam için de sosyal güvenlik primi ödemek zorunda mı kalacağım? Şevki DELİKANLI
Yeni Kanunda 4/c sigortalısı sayılan memurların tedavi yardımı hakları üç yıl içinde Genel Sağlık Sigortasına devredilinceye kadar devlet memurları ile herhangi bir şekilde sağlık yardımından yararlanmayan eşlerinin veya bakmakla yükümlü bulundukları ana baba ve ikiden fazla dahi olsa aile yardımı ödeneğine müstehak çocuklarının hastalanmaları halinde, evlerinde veya resmî veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında ayakta veya yatarak tedavileri kurumlarınca sağlanmaya devam edecek. Bu nedenle herhangi bir yerden geliri olmayan bakmakla yükümlü olduğunuzu belirttiğiniz anne-babanız sizden dolayı sağlık yardımı almaya devam edebilecek.
Üç yıl içinde memurların sağlık yardımı hakları da Genel Sağlık Sigortasına dâhil edildiği takdirde bu defa her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olmak ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayarak bakmakla yükümlü olunmak koşuluyla memur ana ve babaları yine memur çocuklarından dolayı Genel Sağlık Sigortası kapsamında yararlanabilirler.
Keza bugün için de 4/a (SSK) sigortalıları, 4/b sigortalıları (Bağ-Kur), 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa memur olarak çalışmaya başladıkları için GSS kapsamına doğrudan girecek olan yeni 4/c sigortalılarının yukarıdaki şartlara sahip ana-babaları ise şimdiden sigortalı veya emekli çocuklarından dolayı bakmakla yükümlü olunan kişi olarak Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık yardımından yararlanabilecekler.
Ablaların GSS Hakkı
Okurum Vacit SAĞ “39 yaşında, bekâr ve 01.05.2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalısı ablam var. Ablam Bağ-Kur emeklisi babamdan dolayı sağlık yardımından faydalanıyor. Ablamın babamın sağlık sigortasından yararlanmasının devam etmesini ve yükselen isteğe bağlı sigortalılık primlerini ödemek istemiyoruz. Bu durumda babamın sağlık sigortasından faydalanmaya devam edebilir mi?” diyor.
Gerçekten de 01.10.2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılıkta genel sağlık sigortası primi ödendiği için hem prim bedeli artıyor, hem de okurumun ablası isteğe bağlı primlerini Ekim 2008 ayından itibaren öderse kendi sağlık sigortasından yararlanmak zorunda bulunuyor.
Okurumun ablası 25 yaşından büyük olduğu için sağ babasından dolayı sağlık yardımı hakkını alamama riski taşıyor. Her ne kadar yeni Kanun eğitim hayatlarına devam etmeyen çocuklar için 18 yaşına, ortaöğrenime devam eden çocuklar için 20 yaşına, yükseköğrenime devam eden çocuklar için 25 yaşına kadar sağ ebeveyninden dolayı sağlık yardımı öngörüp bu yaşları aşanlar hakkında sağlık yardımı hakkı tanımıyorsa da bu çocukların geçiş sürecinde durumlarında değişiklik oluncaya kadar sağlık yardımı almalarına imkân tanınıyor. Bu nedenle okurumun ablası isteğe bağlı prim ödemeye devam ederse babasından dolayı sağlık yardımı alma hakkını yitirmiş olacak, kendi sağlık sigortasından yararlanacak.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
Gülerman LAPİ – 06.01.1942 doğumlu, 14.09.1994 tarihinden bu yana Bağ-Kur sigortalılığı devam eden bir sigortalı olarak 14.09.2009 tarihinde SGK’ya dilekçenizi vererek 4/b sigortalılığından (Eski Bağ-Kur) emekli olabilirsiniz.
Ece İNAL – Milli Eğitim’de beş yıllık öğretmen iken vefat eden babanızdan dolayı bekâr ve çalışmıyor iseniz 1 Ekim 2008’den geçerli olarak yetim aylığı bağlanacaktır. SGK bünyesindeki Emekli Sandığı’na başvurun.
İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI
Yeni Dönemde 4/a Sigortalılarının Ücret Olan/Olmayan Prime Esas Kazançları (2)
Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığı işyerlerinde, bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerce de toplu iş sözleşmelerine dayanılarak istirahatlı bulunan süre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, bu ücretlerin istirahatlı bulunulan ayların prime esas kazancına dahil edilmesi gerekiyor.
Özel nitelikteki bir işyerinde 2009/Mart ayında imzalanan toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak 2008/Mart ila 2009/Şubat dönemi aylarına ilişkin her bir ay için 150,00 YTL ücret farkı ödenmesine karar verildiği varsayıldığında, bu ücret farklarına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin 2008/Mart ila 2009/Şubat dönemi ayları için düzenlenerek farkların bu aradaki aylar prime esas kazançlarına dâhil edilmesi gerekiyor.
Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerlerinde ve kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden sonradan ödenen, ücret ve ücret niteliği dışındaki kazançlar da yine ödendiği ayın kazancına dahil edilecek.
Ancak, prime esas kazanca dahil edilmesi gereken bu nitelikteki ödemelerin yapıldığı ayda prime esas kazanç üst sınırının aşılması nedeniyle prime tabi tutulamaması halinde, sözkonusu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayı izleyen aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere prime esas kazancın üst sınırının altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edilerek prime tabi tutulacak.
Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin iş sözleşmesinin bulunmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazancın alt ve üst sınırları da nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tâbi olduğu en son ayın kazancına dâhil edilecek.