ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Yurtdışı Borçlanması İçin Nereye Başvurulur?
03.05.1967 doğumluyum. Lisedeki stajım esnasında 01.06.1982 tarihinde sigortalı olarak ilk defa işe başladım. 1989 yılı dahil çeşitli zaman dilimlerinde sigorta primlerim yattı. 1989 yılı Aralık ile 1991 Nisan ayları arasında askerliğimi yedek subay olarak yaptım. Ağustos 1992 ile Eylül 1994 arası öğretmen olarak görev yaptıktan sonra Almanya’ya geldim. Eylül 1995 tarihi itibariyle hiç ara vermeden çalışıyorum. Durumumu göz önüne alarak:
Emeklilik veya borçlanma amacıyla Türkiye’de başvurmam gereken kurum SSK mı yoksa Emekli Sandığı mıdır? Ne kadar prim yatırmam gerekiyor? Emekli olmak için daha ne kadar süreye ihtiyacım var? Osman ÇINAR/ALMANYA
Sayın Okurum,
Stajyerlik döneminde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kolundan prim yatırılmadığı için emekliliğe esas sigortalılık başlangıcının tespitinde stajyerlik sigortalılığı göz önüne alınmıyor.
Borçlanma ve emeklilik için başvurmanız gereken kurum konusunda SGK’nın yasaya dayanan ölçüsünü ortaya koyalım.
Yurtdışı sürelerinin borçlandırılması için nereye başvurulması gerektiğine ilişkin olarak SGK tarafından yayımlanan 2008/44 sayılı genelgeye göre başvurulacak kuruluş ve birimler duyuruldu. Buna göre;
a) Yurtdışında 08/05/2008 tarihinden önce veya sonra geçen hizmet sürelerini bu tarihten sonra borçlanma talebinde bulunanların borçlanma talep tarihinden önce Türkiye’de son defa;
– Sosyal Güvenlik Kurumu’na tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nca,
– 506 sayılı kanunun geçici 20’nci maddesine tabi (banka, sigorta şirketleri, oda ve borsa sandıkları) sandıklardan birine tabi çalışması olanların borçlanma işlemleri ise ilgili sandıkça,
sonuçlandırılacak.
b) Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayanların sigortalılık süreleri ile ev kadınlığında geçen sürelerin borçlanma işlemleri de SGK’ca yürütülecek. Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri ise aylığı bağlayan SGK’ca sonuçlandırılacak.
c) 5510 sayılı kanuna göre 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlar kapsamında geçen hizmetler Sosyal Güvenlik Kurumu’nda geçmiş sayıldığından ilgilinin son defa bu kanunlara tabi geçmiş hizmeti varsa borçlanma işlemleri, SGK’ca yürütülecektir.
d) SGK’ca yapılacak yurtdışı hizmet borçlanma başvurularına ait işlemler, sigortalı son defa 5510 sayılı kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının;
– 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmış, ev kadınlığında geçen süreleri varsa ya da Türkiye’de hiç çalışması yoksa, SGK Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemler Daire Başkanlığı,
– 4/(c) bendi (TC Emekli Sandığı) kapsamında çalışmışsa, SGK Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı,
görev ve yetkisinde yürütülecek.
Bu durumda siz de gerek borçlanma ve gerekse emeklilik koşulları bakımından Almanya’ya gitmeden önce sosyal güvenlik bakımından son defa tabi olduğunuz kurum olan Emekli Sandığı’na başvurmanız gerekiyor.
Stajyerlikten sonraki sigortalılık ve iştirakçilik sürelerinizin miktarını tam olarak belirtmediğiniz için Emekli Sandığı’ndan emeklilik yaşını saptayamıyor ve bu nedenle emeklilik tarihiniz konusunda bir tarih veremiyorum. Yine aynı nedenle ne kadar süreyi borçlanmanız gerektiği hakkında da bir öneri sunamıyorum.
Her ay için 204,38 YTL borçlanma bedeli ödeyerek yurtdışı sürelerinizi borçlanabilirsiniz.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
Mehmet Ali AKÇİN – 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren boşananlar dul-yetim aylığı alamaz diye bir uygulama düzenlemesi bulunmuyor.
Kamil ERTÜRK – 75 yaşındaki yakınınızın 3 bin 600 günü tamamlayamam düşüncesiyle 900 günlük primini geri almasını önermem. Eline dişe dokunur bir para geçmez.
İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI
Genç ve Kadın İşçi İstihdam Teşvikinde İşyeri Yönünden Aranılan Şartlar
4447 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde öngörülen teşvikten yararlanılabilmesi için, işyerinin sahip olması gereken bazı unsurlar bulunmaktadır. İstihdam teşvikinde aranan koşullardan en bariz göstergelerden biri olarak tanımlanabilecek bu unsurlardan biri de işyerinde ek istihdam oluşturuluyor olmasıdır.
Yani işe alınan sigortalılar yönünden gerekli şartların gerçekleşmesinin yanı sıra, sözkonusu sigortalıların işe alındığı işyerleri yönünden ilave istihdamla ilgili diğer şartların da yerine getirilmiş olması gerekiyor.
Bunun saptanması için de öncelikle o işyerinde 01.07.2007 – 30.06.2008 tarihleri arasındaki bir yıllık zaman dilimi içerisinde bildirimi yapılan aylık sigortalı sayısının tespiti gerekiyor. Teşvikin başlamasından önceki son bir yılda o işyerinde çalıştırılan aylık ortalama sigortalı sayısına oranla daha fazla işçi çalıştırılmaya başlanmışsa teşvike konu istihdam artışı koşulu tamamlanmış oluyor. Diğer koşullar da tamamsa sigortalı işveren payı prim teşviki söz konusu oluyor.
Kuruluş tarihi önemli
Ortalamanın bulunmasında işyerinin kuruluş tarihi de önem taşıyor. Zira 01.07.2008 tarihinden önce kurulmuş bir işyerinde ortalama sigortalı sayısından söz edilebilinirken, teşvikin söz konusu olduğu 01.07.2008 tarihiyle 30.06.2009 tarihleri arasında kurulmuş bir işyerinde işe alınmış bir sigortalı zaten direkt olarak ilave istihdam sayılmış olacak. Yine 30.06.2009 tarihinden sonra kurulmuş bir işyerinde ise teşvik süresi tamamlanmış olduğundan zaten istihdam teşviki söz konusu olmayacaktır.
2007 Temmuz ve 2008 Haziran ayları arasında aylık bildirim yapılmış sigortalı sayısı 96 olan ve 2008 Ağustos ayında 10 sigortalı olarak bildirimi yapılmış işyerinde 96/12= 8 ortalama sigortalı sayısına göre fazla olan 2 sigortalı diğer koşullar da tamamsa teşvike konu edilecektir.
Kuruma bildirilmiş toplam sigortalı sayısının tespitinde; sosyal güvenlik destek primine tabi olarak bildirilmiş sigortalılar hesaplamaya dahil edilecek, buna karşın aday çırak, çırak ve öğrenciler hesaplamaya dahil edilmeyecek. Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar, toplam işçi sayısına dahil edilseler de tıpkı topluluk sigortasına tabi olanlar, yurt dışında çalışan sigortalılar, aday çırak, çırak ve öğrenciler gibi teşvikten yararlanılacak ilave istihdam kapsamında değerlendirilmiyorlar.
SGK’ya bildirilmiş toplam sigortalı sayısının tespitine esas olan aylarda, sigortalının ay içinde işten ayrılması ve aynı ay içinde aynı işyerine tekrar başlamış olması halinde, bu sigortalı için aylık prim ve hizmet belgesinde iki ayrı kayıt yer alacağından, sigortalı sayısının tespitinde bu nitelikteki kayıtlardan mükerrer olan kayıtlar dikkate alınmayacak.