Genel Sağlık Sigortası (GSS) ile ilgili bilinmeyenleri anlatmaya devam ediyorum. Bugün “Gelir testinde tebligat neden önemli?” konusuna değineceğim.
 

Sosyal güvenlik Kurumu (SGK), GSS tescilinde de gelir testi sonrası borç tahakkukunda da tebliğ işlemini fiilen zamanında yürütemiyor. İlgili yönetmelik gereği SGK, 5510 sayılı Kanun’un 60/g maddesi kapsamında re’sen GSS tescili yaptığı kişilere, “Sosyal Yardımlaşa ve Dayanışma Vakıfı’na (SYDV) git gelir testi yaptır” anlamında bir tebligat göndermek zorunda bulunuyor. Ancak SGK, gerek iş yükü yoğunluğu gerekse GSS’li sayısının fazlalığı ve belki de siyasilerin kitlelerin tepkisini zamana yayma isteği sebebiyle, herkese bu tebligatı zamanında gönderemiyor. O kadar ki GSS’lilerin yaklaşık dörtte üçüne tebliğ zamanında yapılmamış durumda bulunuyor. 

SGK vakıflarca yapılan gelir testi sonuçlarının kendisine bildirilmesinden sonra da bu sonuçları ilgililerine tebliği zamanında gerçekleştiremiyor. Bu durumda zamanında GSS borç tebliği yapılanlar ile GSS borç tebliği yapılamayanlar arasında SGK fiilen iki farklı işlem yürütmek zorunda kalıyor. Zira tebligat GSS’lilerin borçları açısından önemli parasal farka neden olabiliyor.

BİR AYI GEÇİRMEYİN!

SGK 60/g kapsamında tescil ettiği kişiyi gelir testi yaptırana kadar G-2 düzeyinde (Halen 152,82 TL) borçlandırıyor. Kişi, SGK’nın tebligat tarihinden itibaren bir ay içinde gelir testi yaptırmak için SYDV’ye gider ve gelir testi sonucu G-1 (50,94 TL) veya G-2’den (152,82 TL) hangisi çıkarsa, ödeyeceği GSS prim miktarı o düzeyde tespit ediliyor.

Ancak kişi tebligattan itibaren bir ay içinde ilgili SYDV’na gitmiş ve gelir testi neticesi G-3 (305,64 TL) olarak saptanmışsa, kişinin ödeyeceği gelir düzeyi tutarı gelir testinin sonuçlandığı tarihten sonrası için uygulanıyor. Tescilden gelir testi sonuçlanıncaya kadar, azami GSS prim tutarı olan G-3 uygulanmıyor.

Kişiye tebligatın yapıldığı tarihten itibaren bir aylık süre geçirildikten sonra ilgili SYDV’ye giderse, tescilden gelir testi sonucuna kadar ödeyeceği GSS prim tutarı G-3 olarak tespit ediliyor. Gelir testinin yapıldığı tarihten sonrası için ise, gelir testi ne çıkmışsa o gelir seviyesi uygulanıyor.     

SGK tarafından tebligat yapıldıktan sonra, kişi ilgili SYDV’de gelir testi yaptırır ve sonucu C-1 (ücretsiz) olarak saptanırsa, bu durumda kişinin tebligatı alış tarihinden itibaren bu defa altı aylık süre içinde başvurmuşsa, süresi içinde başvuru yapmış sayılır. Altı ay geçirildikten sonra başvurulmuşsa, tescilden gelir testi sonuçlanıncaya kadar G-3, gelir testi sonuçlandığı tarihten itibaren C-1 olarak uygulanır.

YA TEBLİGAT YAPILMAZSA?

GSS borç tahakkuku zamanında yapılamayanlar gelir testi yaptırdıklarında işlem akışı tebligat yapılmış olanlar gibi uygulanıyor. Ancak bunlar için yapılan gelir testine itiraz halinde sonuçların etkisi değişiyor.  

 SGK tarafından tebliğ edilen gelir testi kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde gelir testini yapan SYDV’ye yazılı olarak itiraz edilebiliyor.

GSS borçlusu vatandaş gelir testi neticesi nasıl olursa olsun, SGK’ya gidip tebligatı alıp itiraz ettiği takdirde vakıfların yaptıkları gelir testlerini yeniden değerlendirmeleri gerekiyor. Eğer önceki gelir testinin hatalı veya eksik olduğu sonucuna varıp, yeniden gelir hesabı yaparlarsa, bu yeni gelirin etkisi tescil başlangıcına kadar varıyor. Dolayısıyla yeni gelir C-1 düzeyinde saptanmış olursa tescil başlangıcından beri borç toplamının sıfırlanması sonucunu doğurmuş oluyor.

Örneğin; Ahmet Bey 2014 yılı Ağustos-Aralık ayları arasında işsiz ve sosyal güvencesiz kalmış ve SGK’dan borç bildirim tebligatı gelmeden önce Ocak 2015 ayında da SYDV’ye başvurup gelir testi yaptırmış olsun. Gelir testi sonucu G-2 düzeyinden (2014 rakamlarıyla aylık 144,18 TL) saptanmış fakat bu sonuç Ahmet Bey’e SGK’ca yine tebliğ edilmemiş ve Ahmet bey bu sonucu 17 Eylül 2015 tarihinde gidip SGK’dan almış olsun. 

Ahmet Bey’in 15 günlük itiraz hakkı da işte 17 Eylül 2015 tarihinden başlıyor. SYDV da hesaplamanın yanlış veya hatalı yapıldığı gibi bir sonuca ulaşır ve Ahmet Bey’in 2015 yılı Ocak ayında yapılan test sonucunu C-1 veya G-1 olarak güncellerse, vatandaşın SGK’ya hiçbir GSS prim borcu kalmamış veya üçte iki oranında azalmış olacaktır.

Oysa Ahmet Bey’e tebligat yapılmış olsaydı yeni tespit edilmiş gelir testi sonucu tescil tarihine kadar geçerli olmayacaktı.

TESTTE DEĞİŞİM MÜMKÜN

SYDV’ları tarafından gelir tespiti yapıldıktan sonra gelir durumları değişenler ile Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kayıtlarına göre hane içinde yer alan ailede doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve benzeri nedenlerle değişiklik meydana gelen kişilerin gelir testinin yenilenmesi şart. 

Bu kişilerin, söz konusu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir ay içinde SGK’ya veya vakfa başvurmaları durumunda gelir testi sonuçlarının yenilenmesi gerekiyor. 

YARIN: Vefat eden kişilerden de GSS primi alınıyor