TEKNOLOJİK YENİLİK GEREKÇE GÖSTERİLEREK İŞ AKDİ FESH EDİLEN EMEKLİLERİN AÇTIKLARI İŞE İADE DAVASINDA YARGITAY İNDİRİMLİ İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI VERİLMESİNE KARAR VERİYOR
7 Şubat 2012
TEKNOLOJİK YENİLİK GEREKÇE GÖSTERİLEREK İŞ AKDİ FESH EDİLEN EMEKLİLERİN AÇTIKLARI İŞE İADE DAVASINDA YARGITAY İNDİRİMLİ İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI VERİLMESİNE KARAR VERİYOR
Yazılarınızı Ali Tezel com sayfasından takip ediyoruz.İşyerinde emekli olup çalışma hayatını sonlandırmayan çalışanlarımız var.
Yeni yapılandırma sonucu teknolojik yönden yeni makinalar ile üretime devam edeceğiz.Hem işçilik maliyetini düşürme hem de rekabet edilecek iş sahasında kaliteli üretim adına bu kararları aldık.Çalıştıracağımız elemanlar ise en az bu makinalara ve teknolojiye uzak olmayan eğitimli insanlar olacaktır.Eskiyen teknoloji ile birlikte istemesek de emekli olmuş firmamız nezdinde çalışan bu eski çalışanlarımızın iş akitlerini 4857/22 inci maddesine dayanarak sonlandırmayı düşünüyoruz.
Firmamızda İş Kanuna göre 30 üzerinde ve daha fazla işçi çalıştığı için işe iade davası ile karşı karşıya kalırız kaygısı yaşamaktayız.
Bu konuda biliyoruz ki emekli olup çalışanlarda işe iade davası açabilirler.Firma açısından işe iade davası açıldığında nasıl bir yaptırım ile karşı karşıya kalırız.Bu konuda bilgi vermenizi rica ederim?İşveren Vekili.
Sayın okurum;
Yıllarını firmasını vermiş bu insanların bir gün teknolojik parkın yenilenmesi ile eski teknoloji tasfiye edilirken çalışanın da tasfiye edilmesi etik bir davranış değildir.
Bu kişilerin belli bir geçiş süresince tecrübelerinden faydalanılarak uzlaşma yolu ile yeni emeklilik hayatlarına uğurlanmaları gerekir diye düşünüyorum.
Günün sonunda firmalarını en zor günlerin de ayakta tutan bu eski çalışanlara karşı da bir ahde vefa borcumuz olduğunu unutmamak da gerekmektedir.
4857/22.Maddesinde Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi:
İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.
Özetle;
1.)Değişiklikleri işçiye yazılı olarak bildireceğiz.
2.) İşçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
3.) İşveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
4.)İşverenin iş akdini fesh etmesi işçinin haklarını aramaya engel teşkil etmez. İş kanunun 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.
Bu eski teknoloji yok edilirken öncelikle bu çalışanlarımıza işyerinde onların kapasitelerinde yapacakları yeni işleri önerebiliriz.
Şayet kapasitelerine uygun önerilen yeni işleri istemezler ise haklarını ödeyerek karşılıklı ibralaşarak iş akitlerini sonlandırabiliriz.
O halde yukarı da ana hatları belirlenen bu kıstaslara göre ;
Sizin teknolojik parkı yenilemeniz işçiyi işten çıkarma hakkını vermesi için somut deliler ortaya koymanız gerekecektir.Bu somut delilere de bilimsel nedenler ilave edilmesi ile haklı neden yada haksız nedene yüce mahkemeler karar verir.
Bu durumda İşçinizin iş akdini sonlandırmayı aklınıza koymuş iseniz, İşçinizde işe iade davası açma hakkını yasal süreler içinde kullanacaktır.
4857 sayılı Kanunun 17 ila 21nci madde hükümlerinde hakları belirlendiği için sizin işyerinizde 30 kişiden fazla işçi çalıştığından dolayı, işçi eski çalışanız olduğundan 6 aylık kıdem süresi ve iş sözleşmesi belirsiz olduğu için İş Mahkemesinde dava açabilir.
Geçersiz Sebeple Yapılan Feshin Sonuçları:
4857/21.Madde:
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler.
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.
Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir suretle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme hükümleri geçersizdir.
Genelde bu maddeye dayana işverenler;
1.)Yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması
2.)İşyerinin daraltılması
3.)Yeni teknolojik uygulamalar
4.)İşyerinin bazı bölümlerinin kapatılması
5.)Bazı iş türlerinin kaldırılması
Nedenler içinde sayılsa da aşağıdaki nedenlerde 22.maddeye göre uygulama sahası bulabilir.
1.)Sürüm ve satış olanaklarının azalması,
2.)Talep ve sipariş azalması,
3.)Enerji sıkıntısı,
4.)Ekonomik Kriz,
5.)Ekonomik durgunluk,
6.)Pazar kaybı
Tüm bu yukarıda saydığımız sebepler için somut deliler ile işverenlerin Mahkemelerde iş akdini haklı sebebe dayandırdığını ikna etmeleri gerekiyor.
İşveren olarak iş akdini haklı nedene dayanma yönünde somut olarak ortaya koyamadığınız durumda İşe iade davasını kazanan işçiye işe başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmazsa, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
Fakat burada Yargıtay’ın İşverenler lehine aldığı bir karar var.
İndirimli tazminata hükümü kurulmuştur.
İşveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur ifadesinden yola çıkarak ,aktif çalışana göre emekli çalışana bu durumda alt sınırdan işe iade tazminatı ödeniyor.
Bunun rakamı da 4 aylık brüt ücret kadar olmaktadır.
YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO: 2009/49281
KARAR NO: 2010/6751
KARAR TARİHİ: 15.03.2010
İLGİLİ MEVZUAT: İş Kanunu md.18-21
KARAR ÖZETİ: EMEKLİLİĞE HAK ETMİŞ İŞÇİYE İŞE İADE TAZMİNATININ ALT SINIRDAN VERİLMESİ
Somut uyuşmazlıkta davacı işçinin davalıya ait işyerinde 25 yıldan fazla süre ile çalıştığı, iş sözleşmesinin ekonomik, yeniden yapılanma, personelin eğitim durumu, norm kadro oluşturulması gibi işletme,işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenlerle emekliliğe hak kazandığı da belirtilerek feshedildiği,davalı işverenin aldığı işletmesel karar sonucu davacının istihdam fazlası olduğunu, bu kararı tutarlı şekilde uyguladığını, feshin kaçınılmazlığını ve feshe son çare olarak başvurulduğunu kanıtlayamadığı,fesih nedenleri ile çelişen uygulamalara girdiği ve işverence gerçekleştirilen feshin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından mahkemece feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesi isabetlidir. Ancak fesih nedeni ve davacının emekliliğe hak kazanmasına göre mahkemece işe başlatmama tazminatının davacının 8 aylık ücreti tutarında belirlenmesi doğru bulunmamıştır.
***
Dosya içeriğine göre somut uyuşmazlıkta davacı işçinin davalıya ait işyerinde 25 yıldan fazla süre ile çalıştığı, iş sözleşmesinin ekonomik, yeniden yapılanma, personelin eğitim durumu, norm kadro oluşturulması gibi işletme, işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenlerle emekliliğe hak kazandığı da belirtilerek feshedildiği, davalı işverenin aldığı işletmesel karar sonucu davacının istihdam fazlası olduğunu, bu kararı tutarlı şekilde uyguladığını,feshin kaçınılmazlığını ve feshe son çare olarak başvurulduğunu kanıtlayamadığı, fesih nedenleri ile çelişen uygulamalara girdiği ve işverence gerçekleştirilen feshin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından mahkemece feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesi isabetlidir. Ancak fesih nedeni ve davacının emekliliğe hak kazanmasına göre mahkemece işe başlatmama tazminatının davacının 8 aylık ücreti tutarında belirlenmesi doğru bulunmamıştır. Bu tazminatın davacının 4 aylık ücreti oranında belirlenmesi dosya içeriğine uygun düşecektir.4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:
Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2. Feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine,
3. Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 4 aylık brüt ücreti tutarında belirlenmesine,
4. Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan
ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin gerektiğine.
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6. Davacının yapmış olduğu 518. 50 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.000 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine.
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak 15.03.2010 gününde oybirliği ile karar verilmiştir.
Yargıtay bu kararı ile 4 aylık tutarındaki brüt ücret kadar bir indirim söz konusu olacaktır.
Kıssadan Hisse:
Emekli işe iade davası açıp kazansa bile geliri olmasından dolayı 8 aylık brüt ücret tutarında değil 4 aylık brüt ücret tutarında işe başlatılmaması halinde tazminat miktarı alacaktır.
VEDAT İLKİ
