TORBA YASA İLE İSTEĞE BAĞLI İŞSİZLİK SİGORTASI
25 Mart 2011
TORBA YASA İLE İSTEĞE BAĞLI İŞSİZLİK SİGORTASI
25.02.2011 tarihinde RG yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanunda 4447 sayılı yasada düzenlemeye gidilerek
4447 sayılı Kanunun 49. maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. “İsteğe bağlı sigortalılardan işsizlik sigortası primini ödeyenlerden ise % 1 sigortalı ve % 2 işveren payı alınır.”
Bu düzenleme kapsamında artık isteğe bağlı sigortalı olanlar için işsiz kalmaları halinde İş-Kur‘a başvurmak suretiyle işsizlik sigortası haklarından yararlanacaklardır.Ödeyecekleri prim tutarı %3 olacaktır.
İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMINDA HANGİ ÇALIŞANLAR YER ALMAKTADIR:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalıları, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan 5510 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar ile aynı Kanunun ek 6 ncı maddesi kapsamındaki sigortalıları ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalıları kapsar.
4857 sayılı Kanun gereğince Kısmi Süreli Çalışma esasına dayananlarda İsteğe Bağlı İşsizlik Sigortası Primi ödeyerek kapsama alındılar.
4857 SAYILI İŞ KANUNUN HANGİ HALLERİNDEN DOLAYI FESİH HALLERİNDE İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ ALINIR:
17.Madde esaslarına göre iş akitlerinin sona erdirilmesi:
İş sözleşmeleri;
a)İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra,
b)İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra,
c)İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra,
d)İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra,feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilinir.İşveren bu sürelere ait ücretleri peşin ödeyerek sözleşmeyi fesh edebilir.
24.Madde İşçinin haklı nedenle fesih hakkını kullanmasıdır.
1. Sağlık sebepleri
2. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
3. Zorlayıcı sebepler
25.Madde İşverenin haklı nedenle fesih hakkını kullanmasıdır.
1.Sağlık sebepleri
2. Zorlayıcı sebepler
4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 maddelerine göre Kısmi süreli ve Çağrı üzerine sözleşme yapanlar içinde sözleşme sonunda bir çoğu işsizlik sigortasından yararlanmaları gereken süreleri doldurmada sıkıntı yaşıyorlardı.
5510 sayılı KANUNUN ile İŞSİZLİK SİGORTASINDAN İAB NE ZAMAN VERİLECEKTİR:
5510 sayılı yasanın EK-1.Maddesinde açıklanmıştır.
Kısacana 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesi gereğince 51.maddesinde yazılı esaslar doğrultusunda iş akitleri fesh edilmiş ise 10 gün içinde Kuruma e-bildirge yolu ile işten ayrılış bildirgesi verilmesi ile tek bildirge ile hem SGK hem de İş-Kur’a bildirim yapılmış sayılacaktır.
İŞSİZLİK SİGORTASI ÖDEME SÜRELERİ:
Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği verilir.
Böylece kanununda yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ MİKTARLARI NE KADAR:
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.
2011 YILINDA NE KADAR İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALINACAK
a) 01.01.2011-30.06.2011 için aylık işsizlik ödenekleri
Asgari Ücret x oran = Brüt- Damga vergisi =Net İşsizlik Sigortası Miktarı
Aylık alınacak en az işsizlik ödeneği neti 796,5 x 0,4 = 318,6 – 2,10 =316,50
Aylık alınacak en fazla işsizlik ödeneği neti 796,5 x 0,8 = 637,2 – 4,21 =632,99
Aylık alınacak en fazla brüt işsizlik ödeneği En fazla ödenek almak için ücret sınırı
637,2 / 0,4 = 1593
01.01.2011-30.06.2011 dönemi için en yüksek işsizlik ödeneği alabilmek için son dört aylık ortalama brüt kazancınız 1,593.00 TL olmalı .Bu miktarın üstünde kazancınız olsa bile aylık Brüt 637,20 TL, net 632,99 TL den fazla işsizlik ödeneği alamazsınız
b) 01.07.2011-31.12.2011 için aylık işsizlik ödenekleri
Asgari Ücret x oran = Brüt -Damga vergisi =Net İşsizlik Sigortası Miktarı
Aylık alınacak en az işsizlik ödeneği neti 837 x 0,4 = 334,8 – 2,21 =332,59
Aylık alınacak en fazla işsizlik ödeneği neti 837 x 0,8 = 669,6 – 4,42= 665,18
Aylık alınacak en fazla brüt işsizlik ödeneği En fazla ödenek almak için ücret sınırı
669,6 / 0,4 = 1674
01.07.2011-31.12.2011 dönemi için en yüksek işsizlik ödeneği alabilmek için son dört aylık ortalama brüt kazancınız 1,674.00 TL olmalı .Bu miktarın üstünde kazancınız olsa bile aylık Brüt 669,60 TL, net 665,18 TL den fazla işsizlik ödeneği alamazsınız
6111 sayılı Yasada yapılan Düzenleme ile ;
4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan 5510 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar ile aynı 5510 sayılı Kanunun ek 6 ncı maddesi kapsamındaki sigortalıları da dahil olmak üzere yararlanacaklardır.
ÖDEYECEKLERİ İSTEĞE BAĞLI İŞSİZLİK SİGORTASI PRİM MİKTARLARI NE KADAR OLACAK?
İşsizlik sigortasının gerektirdiği ödemeleri, hizmet ve yönetim giderlerini karşılamak üzere, bu Kanunun 46 ncı maddesi kapsamına giren tüm sigortalılar, işverenler ve Devlet, işsizlik sigortası primi öder. İşsizlik sigortası primi, sigortalının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80 ve 82 nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payı olarak alınır. İsteğe bağlı sigortalılardan işsizlik sigortası primini ödeyenlerden ise % 1 sigortalı ve % 2 işveren payı alınır.
01.03.2011-31.12.2011 tarihleri arasında Kısmi süreli çalışan bir kişi 10 gün APHB Sigortalı görünüyorsa geriye kalan 20 gün için asgari ücret ve 6,5 katı oranında belirlediği miktar üzerinden ödeyecektir.
1200 TL olarak belirlemiş ise 1200/30=40*20gün=800 TL*0,03=24 TL. İşsizlik primi ödeyecektir.
Bunu ödeyerek tamamlayamadığı işsizlik sürelerini kısa zamanda tamamlayacaktır.Kısacana kanunda aranan süreleri kısa sürede tamamlama imkanı sağlanmıştır.
İsteğe Bağlı İşsizlik sigortasına tabi olmayı isteyenlerin, sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primini ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödememeleri halinde, o aya ait işsizlik sigortası primini ödeme hakları düşer.
SONUÇ:
6111 sayılı yasada yapılan yeni düzenleme ile Kısmi süreli çalışanlara eksik kalan günleri için isteğe bağlı işsizlik primi ödeyerek bu haktan da yararlanacaklar.Burada özellikle sigortalılar işsizlik sigortasına ait primi ilgili ayda Kuruma yatırmaları gerekecektir.Geciktirilmesi halinde dikkate alınmayacaktır.
Kanunun koyucu;
5510 sayılı Kanunun 5.maddesinin (g) bendi ile Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır denilmesine rağmen bu çalışanlar için isteğe bağlı işsizlik sigortası primi tanımlanmamıştır.
Hazırlayan
Vedat İLKİ
Tablo:Çalışma Dünyası Arif Sağlam Sitesinden Alınmıştır.
