“İki değişik iş yerinde çalışanın sigortalılık durumunun nasıl olduğunu öğrenmek istiyorum. Örneğin, haftada 5 gün çalışan ve aylık 30 gün üzerinden sigorta primi ödenen bir işçi hafta sonları ve akşam başka bir iş yerinde çalışırsa ikinci iş yerinden sigorta primi ödemesi gerekir mi? İkinci iş yerinden sigorta primi ödenmezse bu primler işçinin alacağı ücrete yansıtılır mı?” B.P.
Cevap: Okuyucumuzun sorduğu bu soru ile ilgili diğer okuyucularımızdan da talepleri almaktayız. Öncelikle belirtmeliyiz ki, bir işçi bir veya birkaç iş yerinden aynı anda sigortalı olabilir. Sosyal güvenlik mevzuatımız bu duruma cevaz vermektedir. Şöyle ki;
Herhangi bir işverenin yanında çalışan ve hukuki olarak aylık 30 gün üzerinden sigorta bildirimi yapılan bir işçinin başka bir iş yerinde de çalışması fiilen mümkündür. Bu durumda ikinci iş yerinin de işçinin çalışma süresine göre sigorta bildirimlerini yapması gerekir. Aynı işçi ikinci iş yerinde 45 saat çalışma süresini tamamlıyorsa aylık 30 gün üzerinden sigortalı gösterilecektir. Sosyal Güvenlik Kanunlarımız bu durumu zorunlu tutmuştur.
Sosyal güvenlik sistemimizde teklik ilkesi geçerlidir. Ancak bu teklik ilkesinin anlamı bir kişinin aynı anda hem SSK’lı hem de Bağ-Kur sigortalısı olamayacağı anlamını taşımaktadır. Kurumsal olarak teklik ilkesi geçerlidir. Ancak, bir işçi aynı zaman dilimi içinde bir veya birkaç işveren yanında çalışmayabilir ve birden fazla iş yerinde sigortalı olabilir.
İşçinin birden fazla iş yerinden sigorta bildiriminin yapılmış olması, o kişinin aynı süre içinde aylık 30 günden fazla hizmet alarak emekliliğini öne çekmez. Mevcut sistem içinde bir kişi için aylık 30 gün ve yıllık 360 gün üzerinden hesap yapılarak emeklilik işlemleri yürütülür. Eğer işçi adına aynı süre içinde birden fazla iş yerinden ödenen sigorta primlerinden dolayı tavan ücreti aşan bir bildirim söz konusu ise tavanı aşan kısmını işçi Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan geri isteyebilir.

Asgari ücret artışı
Asgari ücret tespit komisyonu tarafından 2008 yılı içinde uygulanacak asgari ücret miktarları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tarafından kamuoyuna açıklandı.
Her asgari ücret artışında olduğu gibi bu sefer açıklanan asgari ücret miktarı da işverenleri ve işçileri memnun etmedi. Asgari ücretin taraflar üzerinde bıraktığı memnuniyetsizliği bir tarafa bırakıp yeni asgari ücretin her iki tarafa neler getirip neler götürdüğüne bakalım.
4857 sayılı İş Kanununa göre, asgari ücret iki yıllık belirleneceği gibi yıllık veya altışar aylık olarak da belirlenebilmektedir. Asgari ücret tespit komisyonu 2008 yılında uygulanacak asgari ücreti altışar aydan iki farklı miktar olarak belirlemiştir.
Yine 4857 sayılı İş Kanununa göre, asgari ücret 16 yaşından büyükler ve 16 yaşından küçükler olmak üzere yaş faktörü dikkate alınarak iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Şimdi asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlenen ve 2008 yılında uygulanacak olan asgari ücret miktarlarına göz atalım.
1 Ocak-30 Haziran 2008 tarihlerinde 16 yaşından büyükler için uygulanacak olan asgari ücret miktarı brüt 608.40 YTL ve net 435.92 YTL olarak belirlenmiştir. Net asgari ücret miktarı bekar ve çocuksuz çalışanlar için geçerlidir. Asgari geçim indirimi uygulaması ve yapılan zamla birlikte bekar bir asgari ücretlinin eline, 1 Ocak 2008’den itibaren 481.55, evli ama eşi çalışmayan bir asgari ücretlinin eline 490.67 YTL, eşi çalışmayan 1 çocuklu bir asgari ücretlinin eline 497.52 YTL geçecek asgari ücrette yılın ilk altı ayında uygulanan artış miktarı yüzde 4 olmuştur.
Yılın ikinci altı ayında ise 16 yaşından büyükler için asgari ücret yüzde 5 oranında artırılarak brüt 638.70 YTL, net 457.63 YTL olarak uygulanacak. Asgari ücrette 2008 yılındaki ortalama artış yüzde 9.20 olacak. Asgari ücretin brüt miktarlarının belirlenmesinin ardından gelecek yıl uygulanacak asgari geçim indirim miktarı da kesinleşti. Buna göre, bekar bir asgari ücretli, 2008’in ilk altı ayında 45.63, evli, eşi olmayan bir asgari ücretli 54.75 YTL asgari geçim indiriminden yararlanacak. Asgari ücretlinin 2008 yılının ikinci yarısında ellerine geçecek miktar, asgari geçim indirimi ile en az 505 YTL olacak.

Asgari ücretin işverene maliyeti
Asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlenen ve gelecek yıl uygulanacak olan asgari ücretin işverene maliyeti de belli oldu. Buna göre,16 yaşından büyükler için uygulanan asgari ücretin 2008 yılının ikinci yarısında işverene maliyeti 776.03 YTL olacak. 16 yaşından büyükler için 2008 yılının ilk altı ayında uygulanacak olan asgari ücretin işverene maliyeti ve yapılan kesintiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

16 yaşından Büyükler İçin Asgari ücretin İşverene Maliyeti

Brüt asgari ücret 608.40
SSK taban matrahı 608.40
SSK tavan matrahı 3.954.60
Gün 30.00
Günlük ücreti 20.28
İşçi işsizlik sigortası (%1 ) 6.08
İşçi SSK payı 85.18
Gelir vergisi matrahı 17.14
Asgari geçim indirimi (bekar-çocuksuz) 45.63
Gelir vergisi tutarı 77.57
Damga vergisi tutarı 3.65
Asgari ücretten kesintiler toplamı 72.48
Net ele geçen tutar 35.92
Asgari geçim dahil net tutar 481.55
İşveren SSK payı (%19.5) 118.64
İşveren işsizlik sigortası (% 2) 12.17
İşverene maliyet 739.21