Yurtdışı Borçlanması
1 Kasım 2004
Ali Tezel
[email protected]
[email protected]
Yurtdısı borclanmasında Yargıtay ağırlığı
Sayın AKŞAM okurları, sizlere bu hafta daha önce Anayasa Mahkemesi’nce 3′ üncü maddesi iptal edilen 3201 Sayılı Yurtdışında Geçen Hizmetlerin Borçlanması Hakkındaki Kanun ile ilgili birkaç kez yazdığım borçlanma için 2 yıllık sürenin olmadığı konusunda bir Yargıtay kararından alıntılar vereceğim.
Yargıtay 10’uncu Hukuk Dairesi’nin 2004/354 Esas ve 2004/938 Karar sayılı ve 17.02.2004 günlü kararına göre;
1-Bulgaristan göçmenleri borçlanma yapabilir
02.07.1989 tarihinde Bulgaristan’dan Türkiye’ye kaçarak gelen bir Türk,
01.11.1989 günü SSK’lı olarak işe başlar. Daha sonra başvurusu üzerine de 15.08.1991 günü Türk vatandaşlığına alınır. Gazetemizde 3201 Sayılı Kanun’un artık iki yıllık süreyi Anayasa Mahkemesi’nin kaldırdığını duyması üzerine de 07.11.2003 günü SSK’ya Türkiye’ye gelmeden önce Bulgaristan vatandaşı olarak geçen 9 yıl, 9 aylık çalışma süresini yurtdışı borçlanmak istediği ile başvurur. SSK ise çalışmaların Türk vatandaşlığından önceki süreye ait olduğu ve yurda kesin dönüş tarihinden itibaren 2 yıl içinde başvurulmadığı gerekçesiyle reddeder.
Amacı konusunda ısrarlı olan sigortalı Bursa 1’inci İş Mahkemesi’nde dava açar ve mahkeme hakimi İsmet ASLANOĞLU SSK’nın verdiği ret kararının yasal olmadığını belirterek borçlanmanın kabulüne karar verir. SSK’nın bu kararı temyiz etmesinden sonra Yargıtay 10’uncu Hukuk Dairesi de SSK’nın 8-17 ve 8-19 nolu genelgelerinin altına imza atanlara ders niteliği taşıyan bir karar verir.
Yurtdışı borçlanması yapabilmek için borçlanmak istenilen sürede Türk vatandaşı olmak gerekmez, sadece borçlanma yapmak istenilen tarihte Türk vatandaşı olmak yeterlidir. Ayrıca, yönetmelikler kanun ve tüzüklere aykırı olmadığı sürece geçerlidir kuralı gereğince, Yurtdışı Hizmetlerinin Borçlanması ile ilgili yönetmeliğin SSK’nın dayanak yaptığı ‘Türk vatandaşı olarak çalışma’ koşulu yasaya aykırı olduğundan bu ibare geçerli değildir.
2-Dileyen dilediği zaman borçlanabilir
3201 Sayılı Kanun’un borçlanma esaslarını düzenleyen 3’üncü maddesindeki, borçlanma için yurda kesin dönüş şartı ve dönüşten itibaren en geç 2 yıl içinde başvuru esasları da Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş (Resmi Gazete’de 25.04.2003 günü yayınlandı) ve yerine TBMM tarafından 4958 Sayılı Kanun ile yeni bir düzenleme yapılmıştır. 3201 Sayılı Kanun’un yeni 3’üncü maddesi de Anayasa Mahkemesi’nin kararına uygun olarak yurtdışında geçen sürelerin borçlanılmasında hem yurda kesin dönüş şartını hem de 2 yıllık bir süre gibi belirli bir süreyi içermemektedir. Bu durumda da davacı sigortalının 1989 yılından önceye ait olan 9 yıl, 9 aylık çalışma süresini borçlanmak için 07.11. 2003 günü SSK’ya başvurmasında herhangi bir yasadışılık yoktur. SSK’nın borçlanma işlemini yerine getirmesi gerekir.
Yukarıdaki Yargıtay kararını gönderen Ziya Perver’e ve avukat Ataman Altan’a (0532-576 25 75 ve 0216-346 10 41)
teşekkürler.
——————————————————————————–
Evlenince kıdem tazminatı alınır
Ali Bey, röpresant olarak çalışan bir bayan arkadaşımız yeni evlendi. Eşi çalışmasını istemiyor. Arkadaşım bir duyum almış. Buna göre evlenen bayan evlenmesinden sonra 1 yıl süreyle işi bırakırsa tazminat hakkı kaybolmuyormuş. Bunun aslı var mıdır? Alper Şirvan
Sayın Şirvan, 1475 Sayılı eski İş Kanunu’nun halen de geçerli olan tek maddesi kıdem tazminatı ödenmesi hallerini açıklayan 14’üncü maddesidir. Bu maddeye göre,
‘… kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır…’
Görüldüğü üzere, evlenen bayan arkadaşınız resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde işinden EVLİLİK NEDENİYLE istifa ederse o işverenin yanında da en az bir yıldan fazla bir süredir çalışmış olmak şartıyla çalıştığı her yıl için bir brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilir.
——————————————————————————–
Kerim abi yazımı çalmış…
Dün yani Pazar günü yazı günüm olduğu için Cumartesi oturdum bir güzel T.C. Emekli Sandığı’na isteğe bağlı kesenek/prim ödemenin şartları ABD’den mektup gönderen bir okurumu da cevaplayarak yazdım ve gönderdim. Pazar sabahı gazetemi açınca ne göreyim, benim saatlerce uğraşıp emek verdiğim yazıyı beğenen Kerim SUBENGİ, her gün gazetede olmanın avantajını da kullanarak kendi yazısı gibi yayınlatmış… Alacağın olsun Kerim abi… Alacağın olsun yazı işleri…
——————————————————————————–
İstifa eden memur
2003-2004 yılı ara atamalarında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Gaziantep iline Türkçe öğretmeni olarak atamam yapıldı. Göreve başlayıp iki hafta çalıştıktan sonra yazılı olarak istifa ettim. Şimdi tekrar atanmak istersem ne zaman ve nasıl atanırım. Açıktan atanma gibi bir hakkım var mı?Atanmada bir önceliğim olur mu? Mustafa E.
Mustafa Bey, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu gereğince ilk memur olanlar aday memur sıfatıyla en az bir yıl çalıştıktan sonra asaleten memuriyete atanırlar. Asil memur olanlar da istifa ile ayrıldıklarından itibaren en az 6 ay geçtikten sonra yeniden memur olabilirler ama burada yetki, atamaya yetkili makamdadır. Siz ise aday memur iken istifa etmişsiniz bu durumda yeniden memur olabilmeniz için diğerleri gibi sınavlara girmenize bağlı. Herhangi bir önceliğiniz ve ayrıcalığınız yok.
——————————————————————————–
SSK’nın yetim aylıkları
Ali Bey 27 Eylül 2004 tarihinde ‘SSK’lı yetimlere müjde’ başlıklı yazınızda SSK yönetim kurulunun kanun değişikliği tasarısı taslağı hazırladığını yazmıştınız ve bundan sonra da bir daha bu konuya değinmediniz. Hala sonuçlanmadı mı bu kanun?Annem eşinden dolayı Emekli Sandığı’ndan dul aylığı,babasından dolayı da SSK’dan yetim aylığı almaktaydı. Fakat 06/08/2004 tarihinde çıkan kanundan sonra SSK dan aldığı aylık kesildi. Hemen hemen 6 aydır alamıyoruz maaşı. Aldığımız kısmı da geri ödememizi istediler. Yaklaşık 3.000.000.000 TL. geri ödemeye başladık. Çok zor durumda kaldık. Ne zaman sonuçlanır bu kanun ve ne gibi bir sonuç bekliyorsunuz. Melike Arslan-Eskişehir
Hanımefendi, bahsettiğiniz günden beri ben de sizin kadar umutla bekliyorum. Eğer değişiklik öngörüldüğü gibi TBMM’den kanunlaşırsa anneniz hem T.C. Emekli Sandığı’ndan dul aylığını alabilecek hem de babasından dolayı SSK’dan yetim aylığını da alabilecek. Sizden geri istenen 3 milyardan da vazgeçilecek. Ancak bana göre siz ve sizin durumunuzda olanların da yapması gerekenler var. Bu kanunun çıkmasını istiyorsanız ilgili kişilere mektup, faks veya e-mail yoluyla dileklerinizi iletin. Velhasıla demokrasiyi işletin…
——————————————————————————–
Emeklilik planı
Kıymetli hemşerim, benim size iki sorum olacak yanıtlarsanız memnum olurum. 13.07.1967 İzmir-Tire doğumluyum. Askerden sonra 20.03.1989 tarihinde işyeri açtım
ve Bağ-Kur’lu oldum. 30.06.2000 tarihine kadar giriş çıkışlarla toplam 3000 gün prim yatırdım. Daha sonra işyerimi kapattım ve 1100 gündür isteğe bağlı sigorta yatırıyorum. Bağ-Kur dahil 5000 günü tamamlayınca askerliğimi de borçlanıp 5500 gün civarına gelince, ödemeyi durdurup 50 yaşını doldurarak emekli olmayı bekleyeceğim. Sizce gittiğim yol doğru mu? Kız kardeşim evli değil ve çalışmıyor bu nedenle de babamdan Bağ-Kur sağlık karnesi kullanıyor. İsteğe bağlı Bağ-Kur’a kayıt yaptırırsa babamdan kullandığı sağlık karnesi iptal edilir mi? Daha sonra kullanılan ilaçların parasını isterler mi? Enver Dikici
Enver Bey, 20.03.1989 işe başlama tarihi ile SSK’dan 51 yaşında en az 5450 gün sayısı ile emekli olabilirsiniz. Şayet bu tarihten önce ifa ettiğiniz askerlik süresini borçlanıp öderseniz bu kere 50 yaşında 5375 gün sayısı ile olur. Kardeşiniz isteğe bağlı Bağ-Kur’lu olursa babası üzerinden kullandığı sağlık karnesini kullanmaya devam edebilir. İsteğe bağlı ödeme çalışma olarak kabul edilemez.
——————————————————————————–
Okurlara cevaplar
Abdülmecit Kapazan-İş Mahkemesi’nde Bağ-Kur’u dava etmenizi
tavsiye ederim.
Burhan Kılınç-Ölüm aylığı için gereken 5 yıllık süreyi tamamlayamıyorsunuz.
Bağ-Kur’un 1995/II Sayılı genelgesi gereği işlem yaptırın aksi halde
yaptırmayın.
Fahri Oğul-Bozkır-56 yaşını tamamlayacağınız 05.01.2006 günü Bağ-Kur’dan emekli olabilirsiniz.
Burhan Asalan-Halen Bağ-Kur’lu olduğunuzdan askerlik borçlanmasını Bağ-Kur’a yapmak zorundasınız ilerde SSK’lı olacaksınız ancak o zaman SSK’ya borçlanabilirsiniz, askerlik borçlanmasını yaptığınızda başlangıcınız askerlik borçlanması kadar geriye gelir. Buna göre ileride Bağ-Kuru kapatıp, son 3,5 yıl SSK’lı olmak şartıyla SSK’dan 49 yaşında en az 5300 gün sayısı ile emekli olursunuz.
Meral Engin-Sapanca-Özel bankanın emeklilik sandığı şu anki kanunlara göre doğru yapmış.
Nuri Derici-Anneniz SSK’lı ise 52 yaşında yani 25.01.2005 günü en az 3600 gün sayısı ile emekli olur.
