Zaman Gazetesi- Sosyal güvenlik reformunun ertelenmesi en çok Bağ-Kur’lulara zarar verdi

7 Nisan 2007

 Sosyal güvenlik reformunun ertelenmesi en çok Bağ-Kur’lulara zarar verdi

SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı artık 5502 Sayılı Kanun’la tarihe karıştılar ama cenazelerinin kaldırılması 3 yıl sürecek bu arada bu kurumlarına tüm terekesi de SGK’ya miras kaldı. Ancak, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu’nun önemli maddelerinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesinden sonra bütün çalışanların ve emeklilerin haklarında eşitlik sağlanamadı-getirilemedi. Mevcut duruma göre sosyal güvenlik haklarından en az yararlanan kesim Bağ-Kur’lular yani esnaf-zanaatkar-tüccar ve şirket ortaklarıdır. Bu hafta sizlere bu üç kurum uygulamasındaki başlıca farklılıkları yerimizin yettiği kadarıyla vereceğiz.

            1-Prim oranı farklılığı

            SSK’lı işçiler aldıkları brüt ücretin yüzde 14’ü kadar işçi payı öderlerken, işverenleri de işçisin ücretinin yüzde 19,5’u ile yüzde 25’i oranında işveren payı öderlerken, T.C. Emekli Sandığı’nda memurun ücretinin tamamından değil sadece bir kısmından yüzde 16 oranında kesinti yapılırken, devlet de yüzde 20 oranında katkı yapmaktadır. Bağ-Kur’lulardan ise yüzde 20 oranında emeklilik ve yüzde 20 oranında sağlık primi alınmaktadır.

 

SSK		Bağ-Kur		T.C. E.S.
İşçi	İşveren	Emeklilik	Sağlık	Memur	Devlet
14	19,5-25	20	20	16	20

           

            Reform Eşitliyordu; 5510 Sayılı SS ve GSS Kanunu tüm prim oranı farklılıklarını gideriyordu, SSK, T.C. Emekli Sandığı sigortalıları aldıkları brüt ücret üzerinden ve Bağ-Kur’lular beyan edecekleri kazanç rakamları üzerinden, yüzde 20 oranında emeklilik ve yüzde 12,5 oranında da sağlık sigortası prim ödeyeceklerdi. Ayrıca, yapılan işin tehlike- sınıfına göre yüzde 1 ile yüzde 6,5 oranları arasında kalmak şartıyla işkazası- meslek hastalığı primi de ödenecekti.

 

            2-Bağ-Kur Basamakları Kaldırılıyordu

            Halen, 1479 Sayılı Bağ-Kur Kanunu tabi olanlara ayrı ve 2926 Sayılı Tarım Ba-Kur Kanunu’na tabi olanlara ayrı olmak üzere 24’er basamaklı iki adet Bağ-Kur Gelir Tablosu mevcuttur. Bağ-Kur’lular ilk başladıklarında normal şartlarda kendilerince 1-12 basamak arasında diledikleri bir basamağı seçiyorlar ve daha sonra 12 inci basamağa kadar her yıl otomatik olarak artan bu basamaklar 13’den itibaren her ili yılda bir dilekçe ve taleple yükselmektedir. Mesela, bugün için 1 inci basamakta olan birisi tablodan da görüleceği üzere esnaf Bağ-Kur’lu ise 185,3 YTL, Tarım Bağ-Kur’lu ise 80,37 YTL. prim öderken, 12 inci basamakta olan birisi esnaf ise 264,42 YTL., Tarım Bağ-Kur’lu ise 149,48 YTL. aylık prim ödemektedir.

 

 

1479 Bağ-Kur’luları					Tarım-Bağ-Kur’lular
Basamaklar	Gelir Tutarı	Aylık Emeklilik Primi	Sağlık Primi	Toplam Prim	Gelir Tutarı	Aylık Emeklilik Primi	Sağlık Primi	Toplam Prim
1	374,35	74,87	110,43	185,3	150,11	30,02	50,35	80,37
2	398,39	79,68	110,43	190,11	170,42	34,08	50,35	84,43
3	422,4	84,48	110,43	194,91	190,77	38,15	50,35	88,5
4	446,43	89,29	110,43	199,72	211,04	42,21	50,35	92,56
5	470,45	94,09	110,43	204,52	231,39	46,28	50,35	96,63
6	497,67	99,53	110,43	209,96	251,75	50,35	50,35	100,7
7	524,9	104,98	110,43	215,41	272,05	54,41	54,41	108,82
8	552,13	110,43	110,43	220,86	292,4	58,48	58,48	116,96
9	579,35	115,87	115,87	231,74	312,68	62,54	62,54	125,08
10	606,57	121,31	121,31	242,62	333,02	66,6	66,6	133,2
11	633,81	126,76	126,76	253,52	353,34	70,67	70,67	141,34
12	661,03	132,21	132,21	264,42	373,69	74,74	74,74	149,48
13	757,52	151,5	151,5	303	413,8	82,76	82,76	165,52
14	845,61	169,12	169,12	338,24	452,87	90,57	90,57	181,14
15	933,69	186,74	186,74	373,48	491,96	98,39	98,39	196,78
16	1.021,78	204,36	204,36	408,72	531,07	106,21	106,21	212,42
17	1.109,87	221,97	221,97	443,94	570,13	114,03	114,03	228,06
18	1.197,94	239,59	239,59	479,18	609,23	121,85	121,85	243,7
19	1.286,03	257,21	257,21	514,42	648,29	129,66	129,66	259,32
20	1.374,11	274,82	274,82	549,64	687,39	137,48	137,48	274,96
21	1.462,19	292,44	292,44	584,88	726,48	145,3	145,3	290,6
22	1.550,27	310,05	310,05	620,1	765,55	153,11	153,11	306,22
23	1.638,36	327,67	327,67	655,34	804,65	160,93	160,93	321,86
24	1.726,45	345,29	345,29	690,58	843,75	168,75	168,75	337,5

 

            Reformla primi kendileri belirleyebilecekti

            Reformla birlikte Bağ-Kur’lulara uygulanan 24 basamaktan oluşan prim ödeme sistemi ortadan kaldırılacaktı ve esnaf-tüccar-sanayici gibi bağımsız çalışanlar 5510 Sayılı SS ve GSS Kanunu gereğince, aylık prime esas kazançları, prime esas günlük kazanç alt sınırı olan asgari ücret (562,50 YTL) ile üst sınırı olan (asgari ücretin 6,5 katı) 3656,25  YTL. arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek kazanca göre her ay yeni prim oranları üzerinde ödeme yapacaklardı ama reform yürürlüğe giremediği için basamaklara devam edilecek.

 

 

            3-Bağ-Kur’lularda İş Kazası Halleri Genişleyemedi

            Bugün için geçerli olan sisteme göre, Bağ-Kur’lular için sadece işyeri içindeki olayları işkazası olarak değerlendirilmesinden vazgeçilip SS ve GSS birlikte 2007 yılından itibaren SSK sigortalıları ile devlet memurlarında olduğu gibi,

-) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

-) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,

-) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaylar iş kazası sayılacaktı ama artık sayılamayacak.

            Mesela, bir işveren (Bağ-Kur’lu) ve işverenin işçisi (SSK’lı) ve bir de bir devlet memuru iş için bulundukları yerden kalkıp bir başka şehre veya ülkeye (Fuar için Fransa’ya) gitmiş olsalar ve hepsi birden yolda trafik kazası geçirseler bu kaza memur ve işçi için iş kazası sayılacak sağ iseler kendilerine vefat etmişseler geride kalanlarına gelir bağlanacak. Ancak, bu kaza işveren olan Bağ-Kur’lu için işkazası sayılmadığından sakatlanırsa kendisine vefat ederse ailesine bir kuruş para verilmemeye devam edilecek, çünkü reform yürürlüğe girmedi.

            -Bağ-Kur’lu iş kazası ödeneği alamayacak

            Reformla birlikte ilk defa, Bağ-Kur’lular uğrayacakları iş kazası sonrası iş göremedikleri sürelerde ve hastanelerde tedavi için kaldıkları dönemde ticari faaliyetlerine devam edip edemeyeceklerine bakılmaksızın SGK’ya bildirdikleri kazançlarının üçte ikisi kadar geçici işgöremezlik ödeneği alabileceklerdi ama reform yürürlüğe girmediği için artık alamayacaklar.

            Mesela, aylık 1000 YTL üzerinden sigorta primine esas kazanç bildirip, her ay 333,5 YTL. prim ödeyen bir esnaf  iş kazası geçirip 10 gün hastaneye yattığında ve hastane çıkışı da 20 gün istirahat verilip evine gönderildiğinde kendisine, SGK tarafından 1000 YTL.’nin üçte ikisi kadar yani 666.66 YTL. geçici işgöremezlik ödeneği yani istirahat parası ödenecekti.