Sözcü Gazetesi: Belirli Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışan İşçi de Kıdem Tazminatı Alabilir – Gemi Adamlarının İaşe Bedeli 16 YTL Oldu – Son Yedi Yıldaki 20 Aylık Bağ-Kur Sigortalılığı Süreniz SSK’dan Emekliliğinizi Engellemez
1 Mart 2008
ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Belirli Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışan İşçi de Kıdem Tazminatı Alabilir
Özel bir işyerinde sözleşmeli olarak çalışmaktayız. Sözleşme süremiz şirketin ihaleyi alma süresine göre değişiyor. Şu anki sözleşmeyi 2 yıllık yaptık ve bu iki yıl bittiğinde şirket ihaleyi alırsa bizimle sözleşme yeniliyor, ihaleyi başka bir şirket alır veya yeni ihalede şirket bizimle sözleşme yapmaz da işimize son verirse çalışmış olduğumuz iş yerinden kıdem tazminatı alabilir miyiz? Kıdem tazminatı almak için belli bir çalışma süresi var mı? Yıldıray ÇAMCIOĞLU-Sedat TOKER ve Arkadaşları
Sayın Okurum,
Vermiş olduğunuz bilgilerden belirli süreli iş sözleşmesiyle çalıştığınız anlaşılıyor. Belirli süreli iş sözleşmeleri aynı işverenle esaslı bir neden olmaksızın birden fazla yapılamazlar. Yapılırlarsa sözleşme kendiliğinden belirsiz sürelilik niteliği kazanır. Zaten sözleşmeniz belirli süreli bile olsa 1 yıl ve daha fazla süreli olduğu için kıdem tazminatı alma hakkınız mevcut. Sözleşmenin belirli süreli olmasıyla baştan belirlenen sürenin sonunda sözleşme kendiliğinden sona erer ve bu durumda ihbar tazminatı alamazsınız. Adı belirli süreli bile olsa yukarıda belirttiğim üzere esaslı bir neden olmaksızın birden fazla yapıldığı için belirsizlik niteliği kazanmış sözleşmelerle çalışan işçiler bu haklarını aradıklarında ihbar tazminatına da hak kazanırlar. Kıdem tazminatı da belirli olsun belirsiz olsun bir yıl ve daha fazla süreli çalışmalarda hak kazanılan bir işçi hakkıdır.
Adı belirli süreli sözleşme olan her sözleşme belirli süreli değildir
İşçi ve işveren tarafları sözleşmeye salt süre koymakla sözleşmeyi belirli süreli hale getiremezler. Gerçekten, belirli süreli bir iş sözleşmesinin söz konusu olabilmesi için, sözleşmenin konusu olan işin belirli süreli olması, ya da belli bir işin tamamlanmasından ibaret olması veyahut belirli bir sonucun meydana gelmesi gibi nesnel şartların bulunması lazımdır. Yani, belirli süreli iş sözleşmeleri işin niteliği gereği ne zaman biteceği belli olan işlerde yapılan sözleşmeler olmaktadır. Keza hukuksal anlamda geçici işin geçici işgücü ihtiyacının giderilme süresiyle sınırlı olması gerekiyor. Bu bakımdan da iş ilişkisi belirli süreli iş sözleşmesine dayanabilmektedir.
Çalışanın haklarını koruyan sözleşme Belirsiz Süreli Sözleşmedir
Yasada hangi işlerin belirli sözleşmeli hangi işlerin belirsiz süreli sözleşmelerle yürütülebileceği düzenlenmemiş olup bu konuda bir ölçüt konmuştur. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif şartlara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Bu ölçüte göre ihtiyacın tekrar tekrar ortaya çıkması durumunda artık o iş geçici olmaktan çıkar. Periyodik olarak tekrarlanan, bu niteliğiyle artık o işyerinin normal faaliyetleri arasına girmiş olan işlerde çalışan işçiler daimi işçi olacaklardır. Çalışanlar bu şekilde belirsiz süreli sözleşmeye sahip olarak daha iyi sosyal haklara sahip olurlar.
İlk Sigortalılıktan Sonra Tashih Edilmiş Yaş Emeklilikte Geçerli Yaş Değildir
10.02.1983 sigorta başlangıç tarihimdir. SSK’ya girdiğim tarihteki doğum tarihim: 17.01.1965 , SSK sigortalısı olarak işe başladıktan dört ay sonraki mahkeme kararlı tashih edilmiş doğum tarihim ise 17.01.1963’dür. Ödenen prim günüm 7 bin 500’den fazladır. Emeklilik tarihim nedir? Ayhan CEBECİOĞLU/İSTANBUL
Sayın Okurum,
Vermiş olduğunuz bilgilere göre 10.02.2008 tarihinde 25 yılınızı doldursanız da 47 yaşınızı dolduracağınız 17.01.2012 tarihinde emekli olabileceksiniz. Her ne kadar düzletilmiş doğum tarihiniz 17.01.1963 olsa da bu tashih işlemi ilk sigortalılık tarihinizden sonra yapıldığı için resmi ve geçerli olsa bile emeklilik hesabında geçerli değildir.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
Hafize MUTLU – 20.09.1955 doğumlu, 11.09.1989 ilk sigortalılık başlangıçlı ve 5 bin 500 prim gününe sahip bir kadın sigortalı olarak 20 yıllık sigortalılık sürenizi tamamlayacağınız 11.09.2009 tarihinde SSK normal emeklisi olabilirsiniz.
Nazım BAYRAKTAR – 05.09.1959 doğumlu, 08.05.1991 ilk sigortalılık tarihli ve 5 bin 814 prim gününe sahip bir sigortalı olarak 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağınız 08.05.2016 tarihinde SSK’dan normal emekli olabilirsiniz. İlk sigortalılıktan önceki sürede ifa ettiğiniz 20 aylık askerlik borçlanmasını yaparsanız 08.09.2014 tarihinde SSK’dan normal emekli olabilirsiniz.
Nihat UZER – 01.01.1965 doğumlu ve 03.01.1983 tarihinden bu yana SSK sigortalı olarak geçen hizmet sürenizle 47 yaşını dolduracağınız 01.01.2012 tarihinden sonra olmak üzere 5 bin 150 günü sağlamak koşuluyla normal SSK emeklisi olabilirsiniz.
Gemi Adamlarının Günlük İaşe Bedeli 16 YTL Oldu
Resmi Gazetede yer alan tebliğle gemi adamlarının yaptığı göreve göre alması zorunlu normal günlük gıdasını sağlayacak para miktarı olan ve hizmet akdi ve toplu iş sözleşmeleriyle tespit edilen ücretlerden ayrı olarak hesaplanan günlük iaşe bedeli 14 YTL’den 16 YTL’ye yükseltildi.
Hangi gemi adamlarına iaşe bedeli ödenecek?
Deniz İş Kanununa tabi olarak limanlar içinde, şehir hatlarında, körfezlerde, göllerde ve akarsularda yolcu ve yük nakleden İşverenlerle yine aynı Kanuna tabi İşverenlerin zorunlu nedenlerle iaşe servisi kuramadıkları gemilerinde çalışan gemi adamlarına nakit olarak ödenmesi gerekiyor.
İaşe bedelinin kaydı da zorunlu
Nakden ödenmesi gereken iaşe bedelinin, en geç haftalık veya aylık olarak işlenmesi ve Ücret Defterinde ayrıca belirtilmesi gerekiyor.
Gemi adamı iaşesini gününde istemek zorunda
Gemi adamı, eksik verilen veya verilmeyen iaşe bedelini aksamanın oluştuğu günde işverene, vekiline yahut kaptana bildirmek kaydıyla isteyebilir veya tazmin ettirebilir.
Son Yedi Yıldaki 20 Aylık Bağ-Kur Sigortalılığı Süreniz SSK’dan Emekliliğinizi Engellemez
1961 doğumlu bayanım.1979-1989 tarihlerinde 10 yıl SSK sigortalısı olarak çalıştım. 1992 yılında şirket ortağı oldum. Halen devam ediyor. Bağ-Kur’a kayıt ve tescilim yapılmadı. Prim de ödemedim. 1996-1998 tarihlerinde SSK’ya isteğe bağlı olarak prim ödedim. SSK’dan emekli olabilmem için toplam 20 ay daha prim ödemem gerekiyor. 2007/47 sayılı Genelgeden faydalanmak ve Bağ-Kur’a olan borçlarımı sildirmek istiyorum. Bağ-Kur’a 20 ay borçlansam ve SSK’ya aktarsam hemen emekli olabilir miyim? SSK benden 3,5 yıl daha prim ödememi ister mi? Yoksa Bağ-Kur’daki borçlarımın hepsini sildirip SSK’ya 20 ay isteğe bağlı prim ödeyip de mi emekli olsam? Nevin ARI/İSTANBUL
Sayın Okurum,
1992 yılından beri Şirket Ortağıysanız ve Bağ-Kur’a halen kayıtlı değilseniz 04.10.2000 tarihi öncesi süreleri ne borçlanabilirsiniz ne de Bağ-Kur’a sizden bu yıllarla ilgili herhangi bir ödeme ister. 04.10.2000 tarihinden itibaren ise kaydınız yahut ödemeniz bulunsa da bulunmasa da Bağ-Kur sigortalısı sayılırsınız. 04.10.2000 tarihinden sonraki süreler için Bağ-Kur’a 2007/47 sayılı Genelge kapsamında müracaatta bulunup 20 aylık kısmını ödeyip kalan kısmını ödemezseniz kalan Bağ-Kur sürelerini engel olmaktan çıkartmış olursunuz. Bu durumda SSK sizden en az bin 260 gün prim ödemesi istemez. Çünkü 20 aylık Bağ-Kur süresi son yedi yıldaki primli sigortalılık süreleriniz içinde çoğunluğu sağlayamaz. İlk işe giriş tarihiniz itibariyle yaş sorununuz olmadığı için 5 bin gün dolduğunda emekli olacaksınız.
