Sözcü Gazetesi-Çalışanların Sözcü’sü: Asgarî Geçim İndiriminde Kanun-Tebliğ Çelişkisi ve Sinekten Yağ Çıkartma Hesabı

13 Ocak 2008

ASGARÎ GEÇİM İNDİRİMİNDE KANUN-TEBLİĞ ÇELİŞKİSİ VE SİNEKTEN YAĞ ÇIKARTMA HESABI

Geçtiğimiz Nisan ayında Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesi değiştirilerek “Özel Gider İndirimi” uygulaması yerine “Asgarî Geçim İndirimi” uygulaması getirilmişti. Buna göre ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının (yani uygulamanın başlayacağı 2008 yılı için 608,40 x 7300,80 YTL’nin) mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’i olarak uygulanması kanunla kararlaştırılmıştı.

Asgari Geçim İndiriminde Kanuna göre oransal üst sınır %100
Aynı kanunla, Bakanlar Kurulu, indirim konusu yapılacak toplam tutarın asgarî ücretin yıllık brüt tutarını (2008 yılı için 7300,80 YTL’yi) aşmaması şartıyla ikinci fıkrada belirtilen asgarî geçim indirimi oranlarını artırmaya veya kanunî oranına kadar indirmeye yetkili kılınmıştı.

Bakanlar Kurulunun bu konuda çıkmış ve kısıtlama getiren bir kararını hatırlamıyoruz.

Bu durumda tamamen kanun çerçevesinde bakınca asgarî geçim indiriminde Çalışanın kendisi için %50’si,
Çalışmayan eşi için %10’u,
İlk iki çocuğu için %15’i,
Son beş çocuğu için %25’i,

olmak üzere toplam olarak %100’ünün asgarî ücretin yıllık brüt tutarını aşmadığı açıkça görülüyor.

Bu durumda da 9 nüfuslu böyle bir aileye
7300,80 x %15 = 1095,12’nin yıllık asgari geçim indirimi ödenmesinin mümkün olduğu anlaşılıyor.

04.04.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak Gelir Vergisi Kanununa dahil olup 01.01.2008 tarihinden itibaren elde edilecek gelirlere uygulanmak üzere yürürlüğe giren “Asgarî Geçim İndirimi” uygulamasının ayrıntıları 265 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde ortaya konmuş bulunuyor. Gelgelelim Tebliğ, Kanunda olmayan, Bakanlar Kurulu kararıyla da öngörülmemiş yeni bir üst sınır ortaya koyuyor.

Üstü kapalı üst sınır
Söz konusu üst sınır olarak asgarî geçim indiriminin yıllık tutarının, her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşamayacağı kuralı getirilmiş bulunuyor. Burada önemli olan husus bu üst sınırın açıkça değil de kulağı arkadan göstererek üstü kapalı biçimde konmuş olması.

Tebliğe göre oransal üst sınır %85
Oysa Kanuna göre asgarî geçim indirimine esas tutarın asgarî ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması koşuluyla Tebliğe göre yıllık asgari geçim indirimi tutarının asgarî ücretten kesilen yıllık gelir vergisinden fazla olmama koşulu aynı sonuçları getirmiyor. Çünkü asgarî ücretten kesilen %14 SSK işçi payı ile %1 işsizlik sigortası işçi payı zaten vergiden muaf bulunuyor. Bu rakam asgarî ücretten indirilince;

608,40 x %14 = 85,18
608,40 x %1 = 6,08
85,18+ 6,08 = 91,26
608,40 – 91,26 = 517,14

asgarî ücretten kesilen vergi yıllık 517,14 x 12 x %15 = 930,85 YTL olduğundan Tebliğe göre asgarî geçim indiriminin bu rakamı geçmemesi gerekiyor.

Kanuna göre, Bakanlar Kurulu’nca indirim yapılmadığı sürece yıllık 1095,12 YTL’yi aşamayacak asgarî geçim indiriminin yıllık tutarı, Tebliğe göre ise yıllık 930,85 YTL’yi aşamıyor. Bir başka deyişle Kanuna göre asgari ücretin yıllık toplamı için %100 oranına imkân tanırken Tebliğ Kanunun tanıdığı oranı kısıtlayarak %85 ile sınırlıyor.

Sinekten yağ çıkartmak
Bu durumda ücretli çalışmayan eş ve 5 ila 7 arasında çocuğa bakan çalışanların (yahut çalışan eş ve 7-9 arası çocuğa bakan çalışanların) 930,85 YTL ila 1095,12 YTL arasında asgari geçim indirimi almasına engel olacak bu Tebliğ kısıtlaması bu nüfus yapısına sahip ailelerin sahip olabilecekleri ekonomik durumlarını düşündüğümüzde “sinekten yağ çıkartma” hesabına güzel bir örnek oluşturuyor.


ÇIRAKLIK BAŞLANGICINIZ İLK SİGORTALILIK TARİHİNİZ DEĞİLDİR
07.09.1976 doğumluyum. İlk işe girdiğim zaman 27.01.1994 tarihinde çıraklık okuluna yazdırıldım. Askerden sonraysa 01.07.2003 tarihinden itibaren normal olarak işe başladım. İlk girişim çıraklığa başladığım tarih midir? Günlerimi doldurduğum zaman kaç yaşında emekli olurum? Atalay ŞAHİNOĞLU

Sayın okurum,
Sigortalı olarak ilk işe giriş tarihiniz 01.07.2003 tarihidir ve bu nedenle emeklilik için 60 yaşı ve 7000 günü doldurmak zorundasınız. Çıraklık döneminde almış olduğunuz sicil numarası ise geçerlidir.

3600 GÜNLE 58 YAŞINDA, 5975 GÜNLE 55 YAŞINDA EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
Ben 25.07.1970 tarihinde doğdum. İşe giriş tarihim ise 01.12.1998’dir. İsteğe bağlı ödemelerime 2002 yılının Haziran ayında başladım ve hala devam ediyorum. Daha ne kadar prim ödeyerek kaç yaşında emekli olacağım? Elvan ERNALBANT

Sayın Okurum,
Vermiş olduğunuz bilgilere göre SSK’dan normal emeklilik için 55 yaşı ve 5975 günü tamamlamalısınız. Bunun için yaklaşık 4000 gün daha (11 yıl kadar) prim ödemeniz gerekiyor. 3600 günle de SSK’dan yaştan emekli olabilirsiniz. Bunun için de halen 2000 gün kadar olan gün sayınızı 3600’e çıkarmalı ve 58 yaşını dolduracağınız 25.07.2028 tarihini beklemelisiniz.