Sözcü Gazetesi-Çalışanların Sözcü’sü: Kamu İşçisi, Emekli Olmadan Önce Aldığı Kıdem Tazminatı Hesabına Borçlandığı Askerlik Süresini de Ekletebilmeli – Anasız Babasız Kalan ve Tek Başına Aylık Alacak Memur Çocuğu %50 Oranında Yetim Aylığı Alır

12 Ocak 2008

KAMU İŞÇİSİ, EMEKLİ OLMADAN ÖNCE ALDIĞI KIDEM TAZMİNATI HESABINA BORÇLANDIĞI ASKERLİK SÜRESİNİ DE EKLETEBİLMELİ
Sigortalılık süresini ve başlangıçtan itibaren 25 yılını doldurduğu halde yaş sınırına takılan kamu işçisi sigortalı, Sigorta Müdürlüğünden Kıdem Tazminatı alabilir ya da emekli olabilir yazısı alırsa, borçlanmış olduğu askerlik süresi kıdem tazminatına dahil edilebilir mi? Bu konuda bir açıklama yapabilir misiniz? Mustafa AKOYA

Sayın Okurum,
Borçlanılmış askerlik hizmeti karşılığı kıdem tazminatı ödemesi kamu kurum ve kuruluşlarına özgü bir hak ve yükümlülük. Sadece yaşı bekleyenlerin yararlanacağı kıdem tazminatını emekli aylığı almadan önce isteme hakkı, mülga 1475 sayılı eski İş Kanununun yürürlükteki tek maddesi olan kıdem tazminatını düzenleyen 14 üncü maddesi içine 25.08.1999 tarihinde 4447 sayılı Kanunla konan bir hüküm.
Halen bu hükümden yararlanmak isteyen ve SSK’dan emeklilik için sigortalılık süresini ve prim gün sayısını tamamlamış fakat yaş şartının dolmasını bekleyen işçiler bu durumlarını SSK’dan belgeleyip işverenlerine sunarak kıdem tazminatlarını alarak işten ayrılma hakkını kullanabiliyorlar.
Bu tek madde son derece çok yönlü bir uygulama olan kıdem tazminatının tüm yönlerini aydınlatamıyor ve bugün kıdem tazminatına ilişkin birçok çözüm Yargıtay kararları ışığında bulunuyor.
Bu nedenle sadece kamu kurumlarında çalışmakta olanları ilgilendiren bir konu olduğu ve mevzuatta açık bir hüküm bulunmadığı için bu sorunu açılacak bir dava sonucu Yargı çözecektir. Buna benzer bir konuda üç yıl öncesine kadar ölen kamu işçisine borçlandığı askerlik hizmetine karşılık kıdem tazminatı ödenmiyordu. Yargıtay da Kanundaki lafza göre hüküm veriyor ve ölen kişi için sırf “yaşlılık aylığı başvurusu yapmadı” diye çalışan aleyhine hüküm veriyordu.
Fakat üç yıldan beri Yargıtay da bu konuda Kanunun lafzına değil ruhuna göre hüküm vererek ölen işçinin doğal olarak “yaşlılık aylığı başvurusu” yapamayacağını kabul ederek ölse de kendisi başvurarak emekli olsa da sonuçta kendisine veya hak sahiplerine aylık bağlandığını göz önüne alarak ölen kamu işçisinin de borçlandığı askerlik hizmeti süresi karşılığı kıdem tazminatını alması yönünde karar vermeye başlamıştı.
Benzer şekilde sizin de sırf kanunla verilen bir haktan yararlanıp yaşı beklerken çalışmama hakkını kullanarak işten ayrıldığınız, bir başka deyişle yaşlılık aylığı başvurusu yapmadığınız gerekçesiyle kıdem tazminatınızı vermiyorsa bu da Kanunun lafzına uygun fakat ruhuna aykırı bir uygulama olmaktadır. Bu nedenle benim kişisel kanaatim verilmesi yönündedir. İşyerinizin reddetmesi halinde, hukuk yolu kullanılarak, Yargıtay’ın yukarıdaki pozitif içtihat değişikliği de emsal gösterilerek dava açılabilir.


EŞİNİZ YAŞA TABİ OLMADAN EMEKLİ OLABİLİR
12.06.1964 doğumluyum. İlk sigortalılık tarihim 14.04.1978’dir. 3357 gün ödenmiş SSK Primim var. 07.03.1990 tarihinden itibaren Emekli Sandığı’na geçiş yaptım ve çalışmaya devam ediyorum. Ne zaman emekli olurum? Eşim Havva DİLKİ ise 30.08.1966 doğumlu olup 10.09.1980 SSK girişlidir. 2485 gün SSK primi var. 07.10.1987 tarihinde işten ayrıldı. İsteğe bağlı devam edersek ne zaman emekli olabilir? Ali DİLKİ

Sayın Okurum,
Vermiş olduğunuz bilgilere Emekli Sandığı’ndan emeklilik için 45 yaşa tabisiniz. Tam emeklilik tarihiniz 12.06.2009 tarihidir. Eşiniz ise çalışarak veya isteğe bağlı olarak 3 yıl 1 ay 5 gün daha SSK sigortalılığını sürdürürse 56 yaşını dolduracağı 30.08.2022 tarihinde yaştan emekli olabilir. Yahut tam 7 yıl daha prim SSK’ya ödeyerek 5000 günü tamamlar ve bu yedi yılın sonunda (2015 yılı başında) yaşa tabi olmadan emekli olarak aylık almaya başlar.


ANASIZ BABASIZ KALAN VE TEK BAŞINA AYLIK ALACAK MEMUR ÇOCUĞU %50 ORANINDA YETİM AYLIĞI ALIR
Her biri 800 YTL aylık almakta olan Emekli Sandığı’ndan emekli anne-babanın biri 35 yaşında ve %90 özürlü olmak üzere iki çocuğu var. Özürlü çocuk çalışamıyor fakat bankada adına bir miktar parası var. Anne veya babanın ölümünde yetim aylığı bu çocuklara nasıl bağlanır? Yeni çıkacak yasaya göre de cevaplar mısınız? Ahmet OKUR

Emekli Sandığı uygulamasında normalde çocuklara ölüm aylığının %25’i bağlanır. Ancak hem anadan hem babadan yetim olan çocuklara %30 oranında aylık bağlanıyor. Bir de %90 özürlü çocuğun kardeşi ile büyükanne ve büyükbabaları ölen çocuklarından dolayı aylığa dahil olmazlarsa bu defa tek çocuğun aylığı en fazla ölüm aylığının %50’sine çıkabilir. Sadece iki çocuk aylık alıyorsa %40’ar olarak alırlar. Yeni Yasaya göre de çocuklara %25 yetim aylığı verilmesi, şayet hem anasız hem de babasızsa ve kendinden başka aylık alan yoksa %50’sinin bağlanması gerekiyor. Bankada parası olması özürlü çocuğa aylık bağlanmamasını yahut eksik bağlanmasını gerektirmez.