Sözcü Gazetesi: Emekli Sandığı Yurtdışı Borçlanmaları Günlüğü 3,5 $’dan Hesaplanmaz – Geçmişe Dönük Bağ-Kur Borçlarından Kurtulmanız Mümkün
28 Şubat 2008
Emekli Sandığı Yurtdışı Borçlanmaları Günlüğü 3,5 $’dan Hesaplanmaz
06.06.1967 doğumluyum ve 1990 yılından beri Hollanda’da ikamet etmekteyim. 01.07.1985 ve 15.06.1989 tarihleri arasında 4 yıl 10 ay 26 gün muvazzaf astsubay olarak görev yaptım. Üniversite mezunuyum. Emekli Sandığı’ndan emeklilik ikramiyesi tahakkuk ettirildi (primler değil ikramiye) fakat ben tahakkuk ettirilen miktarı çekmedim ve haklarımın saklı kalması için Emekli Sandığı’na müracaatta bulundum. Hollanda’da halen çalışıyorum.
Aşağıdaki sorularımı cevaplandırırsanız memnun olurum.
1- Türkiye’de ne zaman (kaç yaşımda) emekli olabilirim?
2- Borçlanma durumunda ne kadar ödemem gerekebilir?
3- Kısmen emeklilik nedir? Faydalanma imkânım var mıdır?
Ayrıca 15.03.1968 doğumlu olup 13 yaşından bu yana Hollanda’da yaşayan eşimin Türkiye’de herhangi bir sigortalılığı yoktur. Hollanda’da sigortalı olarak çalışmışlığı var, fakat şu anda çalışmıyor.
1- Türkiye’den ne zaman emekli olabilir?
2- Borçlanma miktarı nasıl belirlenir?
Her ikimiz de şimdiden bir anda borçlanıp emeklilik yaşını bekleyebilir miyiz? Bütün borçlanma miktarını bir defada ödemek şartı ile nasıl emekli olabiliriz? Gerek Hollanda’dan ve gerek Türkiye’den bu konudaki hemen yararlanabileceğimiz haklarımız nelerdir? Ahmet KUYUMCU/HOLLANDA
Emekli Sandığı’ndan ikramiyeyi ancak ve ancak Emekli Sandığı’ndan emekli olursanız alabilirsiniz. Bu bakımdan sizin toplu ödeme babında ikramiye almanızın imkânı yoktu. Zaten siz de almadığını ifade ediyorsunuz. Emekli Sandığı hizmetinden sonra 5 yıl süreyle başka bir kuruma tabi çalışması olmadığı takdirde, ölen hizmetlerin yeniden canlandırılması, yani hizmet ihyası gerekmektedir. Her ne kadar sizin Emekli Sandığı hizmetiniz 5 yıldan az olsa bile fiili hizmet zammı ile bu süre 5 yılı aştığı için ihya işlemi yaptırmalısınız.
Hizmet ihyasında dikkat etmeniz gereken nokta ise, ihya için Emekli Sandığı’na müracaat ettikten sonra, ödeyeceğiniz kesenek tutarının size ibraz edilmesini müteakiben ödemenizden sonra altı ay beklemeniz gerektiğidir. Hizmet ihyasını, evvelce Emekli Sandığına tabi olarak çalıştığınız sürelere ilişkin kesenek tutarlarını faizi ile beraber ödeyerek gerçekleştirebilirsiniz. Böylelikle ödemeyi yaptığınız tarihten sonraki altı ayın bitiminde hizmetiniz canlanacaktır.
Emekli Sandığı hizmetlerinin ihyasını yaparak emekli olacak kişilerin emeklilik müracaatı yapmadan en az altı, hatta sekiz-dokuz ay önceden ihya işlemlerine başlaması gerekir.
Yurtdışı Borçlanmanız İçin Başvuru Adresiniz Emekli Sandığı’dır
Yurtdışına çıkmadan önce son defa tabi olduğunuz sosyal güvenlik kurumu olan Emekli Sandığı olduğu için borçlanmanızı Emekli Sandığı’na yapmanız gerekiyor. T.C. Emekli Sandığınca uygulanacak borçlanma işlemlerinde Türkiye’den ayrılmadan önce, Sandığa tabi hizmetlerinizden en son bıraktığınız ve öğrenim durumunuz itibariyle alabileceğiniz derece ve kademelerine her ay için borçlanacağınız sürenin tamamı eklenmek suretiyle bulunacak sürenin her yılı bir kademe, her üç yılı bir derece sayılmak ve öğrenim durumunuz itibariyle 657 sayılı Kanunun değişik 36 ncı maddesindeki yükselebileceğiniz dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek derece ve kademe ile Sandığa müracaat tarihindeki katsayı, gösterge ve kesenek karşılık oranları esas tutulmak suretiyle bulunacak Türk Parası karşılığı döviz (dolar) tespit edilecek.
Sürenizi Yurtdışı Borçlanmasıyla 25 Yıla Tamamlamalısınız
Tahakkuk ettirilen döviz borçlarını T.C. Merkez Bankasına veya yetkili bankalara satmak, karşılığı Türk parasının borçlanma işlemini yürüten sosyal güvenlik kuruluşuna intikali hususunda bankaya talimat vermek, döviz alım bordrosunun bir nüshasını sosyal güvenlik kuruluşuna ibraz etmek suretiyle mükellefiyetinizi yerine getirmiş olursunuz. Fiili hizmet zammı ile birlikte 6 yıl 21 günlük hizmetiniz nedeniyle bu süreyi 25 yıla tamamlayacak kadar (19 yıllık) borçlanma yaparak Emekli Sandığı’ndan emekli olabilirsiniz.
Fakat 1990 yılından beri Hollanda’da çalıştığınıza göre sizin 2009 yılı itibariyle 19 yıllık borçlanma hakkınız bulunacak. Bu süreyi borçlanırsanız yaş itibariyle 46 yıl 9 ay 9 günlük iken yani 25.02.2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Kesin Dönüş Yapmadan Borçlanabilir Fakat Emekli Olamazsınız
Belirtmeliyim ki Türkiye’ye kesin dönüş yapmazsanız Türkiye’den emekli aylığı bağlatamazsınız. Fakat kesin dönüş yapmadan yurtdışı borçlanması yapabilirsiniz.
Hollanda’da ikamet ederken kendi iradenizle gönüllü olarak Türkiye’ye dönecek olursanız Hollanda’dan geri dönüş aylığı niteliğinde “Erken Yaşlılık Aylığı” bağlatabilirsiniz.
Türkiye ve Hollanda’da geçen sigortalılık süreleri, aynı zamana rastlamamak koşuluyla birleştirilebilir. Her iki ülkede geçen sigortalılık süreleri birleştirilerek aylığa hak kazanılması halinde, birleşik hizmetler üzerinden aylığı bağlayan ülke mevzuatına göre geçen sigortalılık süreleri oranında kısmi aylık bağlatabilirsiniz. Hollanda’daki hizmetleriniz nedeniyle Hollanda’da aylık bağlanmazsa, Türkiye’de de aylık bağlanmasına yeterli hizmetiniz olmazsa bu kısmi hizmetler birleştirilir ve Türkiye’deki hizmet sürenizin birleştirilmiş hizmet toplamına oranı kadar aylık alabilirsiniz. Parasal olarak olmasa bile kısmi aylıktan yararlanarak sosyal güvencenizi sağlamış olursunuz.
Hollanda’da geçen hizmetlerle, Türkiye’de;
– Sosyal Sigortalar Kurumuna,
– T.C. Emekli Sandığına,
– Bağ-Kur’a ve
– Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesindeki emekli sandıklarına, tabi olarak geçen hizmetler birleştirme kapsamındadır.
Türkiye’de sigortalılığı bulunmayan eşinize gelince, yurtdışındaki çalışma sürelerini SSK’ya borçlanabilir. Çalışma süresini belirtmediğiniz için emeklilik tarihini tespit edemiyorum.
18.06.1962 doğumluyum. 01.07.1980 tarihinde ilk defa SSK sigortalısı oldum. 1982 senesi sonuna kadar 551 günlük SSK sürem var. 01.01.1983 tarihinde de Esnaf Bağ-Kur sigortalısı oldum. Bağ-Kur sigortalılığım 31.12.1984 tarihinde kapandı ve daha sonra tekrar açılarak 11.12.1986 – 08.07.2004 tarihleri arasında devam etti. Ama 1983 ve 1984 yıllarında 245 günlük SSK sürem de olduğundan bu dönem Bağ-Kur sigortalılığımla çakışıyor. 1988 yılından da 50 günlük çakışan sürem var. Daha sonra da 09.07.2004 tarihinde başladığım SSK sigortalılığım 890 gündür devam ediyor. SSK’ya emeklilik dilekçesi verdim. Ama Bağ-Kur borcum olduğu için günlerimi SSK’ya bildirmemiş. Bağ-Kur borcumu emekli olacağım zaman ödeyebilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Mehmet TEKCAN/AYDIN
Sayın Okurum,
Vermiş olduğunuz bilgilere göre ilk sigortalılığınız önemli ölçüde eski olduğundan SSK’dan emekli olmanız erken emeklilik için daha uygun olur. Bunun için de 890 gündür devam eden SSK sigortalılığınızı bin 260 güne tamamlamak yapmanız gereken ilk hamle olmalı. İlk sigortalılık tarihinize göre 5 bin günü tamamlayarak emekli olabileceksiniz. Daha sonra da Bağ-Kur’a başvurarak Bağ-Kur kapsamındaki sürelerinizden sadece 3 bin 189 günlük kısmının karşılığını ödeyerek hizmet olarak kazanmaktır. Kayıt ve tescili yapıldığı halde, beş yıl ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunan sigortalılara 5458 sayılı Kanunun verdiği hakla, bu sürelere ilişkin prim borçlarının Bağ-Kur’ca yapılacak bildirimde belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde, daha önce prim ödemesi bulunan sigortalının ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle, prim ödemesi bulunmayan sigortalının ise tescil tarihi itibariyle, sigortalılığı durdurulur. Prim borcunun ait olduğu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez. Yani Bağ-Kur borcunuzun gözüktüğü yıllardaki ihtiyacınız olan süre kadar borcunuzu ödersiniz, kalan süre de Bağ-Kur tarafından size engel olma vasfından çıkartılır. Bağ-Kur da SSK’ya günlerinizi gönderir. 1983-1984 ve 1988 yıllarında Bağ-Kur sigortalılık sürelerinizle çakışan SSK primleriniz geçerli olmaz.
