Sözcü Gazetesi: Günde 12 Saat Çalıştırma İş Kanununa Aykırıdır – Terk Etmiş Bağ-Kur’luların Ölümü Halinde Hak Sahipleri Askerlik Borçlanması Yaptırabilirler

13 Nisan 2008

ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ

 

Günde 12 Saat Çalıştırma İş Kanununa Aykırıdır

İşverenimiz işyerinde garip bir çalışma yöntemi uyguluyor. İşler yok diye haftada en fazla üç gün çalıştırıyor. Kendi çalıştırmadığı süreleri bize borç yazıyor. 400- 500 saat borç oluyor. 4-5 ay bu böyle sürdükten sonra 12 saat hiç mesai almadan çalıştırılıyoruz.

Teftiş Kuruluna şikâyet ettik, bir sonuç alamadık. Asgari ücret üzerinden aldığımız ücret ve SSK primleri tam olarak ödeniyor. Çıkış da vermiyorlar. Biz ayrılacağız, tazminatımızı yakmaktan korkuyoruz. Lütfen bizlere bu konuda bilgi verir misiniz? M.T.

 

Sayın Okurum,

Bahsettiğiniz konu İş Kanunumuzdaki denkleştirme esasla çalışmayı anımsatıyor. İş Kanunumuzda genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.

Ancak tarafların anlaşması ile yani sizin de onayınızla haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Yani haftada 6 gün günde 7,5’ar saat çalışılan ve denkleştirme uygulanan bir işyerinde bir ay günde 11 saat çalışılıp izleyen bir ay da günde 4’er saat çalışılması mümkündür. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. Bu uygulama işverene maliyetten tasarruf anlamına gelen, bir başka bakış açısıyla işçinin fazla çalışma hakkına kısmen engel olan bir düzenlemedir.

Fakat günde oniki saat çalışma İş Kanununa açıkça muhalefet eden bir çalışma şeklidir.

Bir de telafi çalışması vardır ki bu da zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için yaptırılan çalışmadır. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.

Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz.

İş Kanunumuzun 63 ve 64 üncü maddelerinde anlatılan bu çalışma şekillerine aykırılık halinde İş Kanununun 104 üncü maddesine göre para cezası uygulanır.

Eğer İş Sözleşmenizde denkleştirme esası uygulanacağına ilişkin bir bilgi yoksa İş Kanununun işçiye haklı nedenle derhal fesih hakkı tanıyan ve “İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltması” hükmü doğrultusunda tazminatlı olarak işten ayrılma girişiminde bulunabilirsiniz.  Bunun için öncelikle yetkin bir avukatla konunun ayrıntılarını görüşmenizde yarar var.

 

OKUR SORULARINA KISA CEVAPLAR

Cengiz BEKTAŞ – 01.01.1957 doğumlu, 1974 yılından SSK girişli, halen 2 bin 685 gün primi olan bir SSK sigortalısı olarak 1977-1979 yılları arasındaki 20 aylık askerliğinizi de borçlanarak 3 bin 600 günü doldurmak koşuluyla 55 yaşını dolduracağınız 01.01.2012 tarihinde yahut 5 bin günü tamamlarsanız, tamamladığınız gün yaşa bağlı olmadan emekli olabilirsiniz.

Filiz ALTINTERİM – 29.06.1960 doğumlu, 1984-1988 yılları arasında 3 bin 480 gün SSK’lı, 03.03.1998 tarihinden bu yana Emekli Sandığı iştirakçisi olarak 15.06.2008 tarihinde Emekli Sandığı’ndan emekliliği hak ediyorsunuz. Yaş engeliniz yok.

Nihat ALBAYRAZ – Süper emekliler olarak haklısınız fakat SSK’nın uyguladığı sistemde bir hakkınız bulunmuyor. Başınıza gelen haksızlık, nimet-külfet dengesinin ülkemizde geçerliliği bulunmayan bir kural olduğunu, kimi zaman hatta çoğu zaman az koyanın çok aldığı, çok koyanın az aldığı bir sosyal güvenlik sistemine sahip bir ülke olduğumuzu ortaya çıkaran bir haksızlıktır.

Oya AKKUŞ – Ölen Emekli Sandığı emeklisi babanızdan dolayı dul aylığı alan anneniz, banka sandığından aylık alan anneannenizin vefatı halinde ondan dolayı da yetim aylığını birlikte alabilir. Reform Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra vefatı halinde annenize eşinden dolayı dul aylığı ile annesinden dolayı yetim aylığından tercih edeceği bir tanesi bağlanır. 

 

İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI

 

Mahkeme Yoluyla Borçlanma İşlemini Sağlayabilirsiniz

Babam 15.10.2000 tarihli Bağ-Kur’a kayıt olarak 31.12.2004 tarihine kadar prim ödemiş. Bu tarihte de Bağ-Kur kaydını kapatmıştı. 08.07.2006 tarihinde de vefat etti. Askerlik borçlanması için Bağ-Kur’a başvurduğumuzda ölüm tarihinde Bağ-Kur’lu olmadığı gerekçesiyle askerlik borçlanması başvurumuz reddedildi. Bu durumun kanuni hükmü nedir?  Dava konusu olabilir mi?  Mustafa KAYNAK

 

Sayın Okurum,

Bağ-Kur babanızın ölüm tarihinde sigortalısı olmadığı gerekçesiyle askerlik borçlanması başvurunuzu reddettiyse İş Mahkemesine dava açarak bu hakkı elde etmeniz mümkün.

Yasal ifadesiyle “1479 sayılı Kanun ile 2926 sayılı Kanun ve bu kanunlarda değişiklik yapan kanunlara göre sigortalı olanlar, askerlikte er olarak geçen hizmet süreleri ile yedek subay okulunda geçen sürelerinin tamamını borçlanabilirler. Ölümü halinde sigortalı olanların hak sahipleri de borçlanma talebinde bulunabilirler” dendiği için Bağ-Kur ölüm tarihinde sigortalı değildi diyerek karşı çıkıyorsa da Mahkemeler bu hakkı teslim ediyor.

            

 

SSK’dan da Bağ-Kur’dan da Aynı Tarihte Emekli Olacaksınız

05.07.1970 doğumluyum.  01.10.1989 ayında başlayan 30.06.1991 ayında sona eren 630 günlük SSK primim var. Sonrasında 10.04.1992 Bağ-Kur başlangıcım ve bu zamana kadar 15 yıl 10 aylık hizmet sürem bulunmakta. Sizce tekrar SSK’ya geçersem emeklilik için yıl ve prim olarak avantajım olur mu? SSK’dan daha önce emekli oluyorum sanırım ama prim olarak da daha az ödemiş olarak bir avantaj sağlar mıyım? Bağ-Kur ve SSK için karşılaştırarak bilgilendir misiniz? Ersin KÖSEOĞLU/İSTANBUL

 

Sayın Okurum,

Bağ-Kur’dan normal emekliliğiniz için 01.06.2002 tarihinde 25 yılı doldurmanıza kalan süreye göre 51 yaşa tabisiniz. 10.04.1991 tarihinden bu yana sürdürdüğünüz Bağ-Kur sigortalılığınızı devam ettirmek şartıyla 2015 yılı Temmuz ayında 25 yılı dolduruyorsunuz. Bu tarihten sonra Bağ-Kur’lu olmanıza neden olan faaliyetinize son vererek Bağ-Kur kaydınızı kapatabilirsiniz. Ama emekli aylığı için 05.07.2021 tarihini beklemek zorundasınız.

Sigortalılığa ilk giriş tarihiniz itibariyle SSK’dan emeklilik için de 51 yaşa tabi olduğunuzdan emeklilik tarihiniz değişmiyor ama bu defa daha az prim ödeyebilirsiniz. Bağ-Kur kaydınızı yukarıda belirttiğim yöntemine uymak şartıyla hemen kapatırsanız en az bin 260 gün SSK’ya (5510 sayılı Kanundaki adıyla 4/a sigortalılığına) çalışarak prim yatırırsanız yine 05.07.2021 tarihinde emekli olabilirsiniz.