Sözcü Gazetesi: Önemli Noktalarıyla Yeni Sosyal Güvenlik Yasasını Ne Kadar Biliyoruz? (1) – Malûllük-Ölüm Aylıkları-Çeyiz Yardımı-Güncelleme Katsayısı- Dul Aylıkları – 1985-2000 Yılları Arasında Bağ-Kur’lu Olmak İçin Meslek Odası Kaydı Yeterli
26 Nisan 2008
ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Önemli Noktalarıyla Yeni Sosyal Güvenlik Yasasını Ne kadar Biliyoruz? – 1
Mecliste yasalaşan SSGSS Yasasının getirdiği emeklilik koşulları ile Yasanın son gününde getirdiklerini dün ve önceki gün köşemizde yazmıştık. Bugün ve önümüzdeki iki günde de yeni Yasanın getirdiği değişiklikleri özet olarak ele almaya çalışacağız.
Malûlen Emeklilikte Kısmi İyileştirme Sağlandı
Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur olanlarla Bağ-Kur ve SSK sigortalıları meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60 (Bugün %67) oranında yitirdiklerinde malûl sayılacaklar. Malûllük aylığı bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve toplam bin 800 gün prim ödeme koşulu geçerli.
Ölüm Aylığından Faydalanma Şartlarında Nisbi İyileştirme
Ölüm aylığından yararlanabilmek için Bağ-Kur’luların şimdi olduğu gibi beş yıllık bir sigortalılık süresinde en az bin 800 gün prim ödemeleri gerekecek. Devlet memurlarının dul ve yetimlerinin aylıktan yararlanması için ise gerekli asgari memuriyet süresinin 10 yıllık süre yerine beş yıllık süreye (Bin 800 güne) indirilmesi özellikle bu konuda bir düzenleme bekleyen memur dul ve yetimlerini çok memnun edecek. SSK’lılarda ise her türlü borçlanma süreleri hariç beş yıl sigortalılık süresinde 900 prim günü sağlayanların dul ve yetimlerine aylık bağlanacak.
Güncelleme Katsayısında Gerileme
SSGSS Kanununda yaş koşuluyla birlikte en çok tartışılan konulardan birisi olan güncelleme katsayısı, her yılın aralık ayında açıklanan TÜFE ile o yılın GSYİH gelişme hızının yüzde 30’unun toplamına bir tam sayının ilave edilmesiyle bulunacak. Yani TÜFE+Büyüme hızının yüzde 100’ü formülü rafa kalkacak ve bunun yerine TÜFE+Büyüme hızının yüzde 30’u gelecek. Bu durumda eski-yeni aylıklar arasındaki fark da artmayacak, yoksunlukta birbirine yaklaşacak.
Aylık Bağlama Oranında %3 İstisnası
Yeni Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3600 prim gün sayısını doldurmamış olan sigortalıların yaşlılık aylığı bağlama oranının hesabında, sigortalının Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen ve Kanunun yürürlük tarihinden önceki prim gün sayısını 3600 güne tamamlayan hizmet sürelerinin her 360 günü için % 3 oranı esas alınacak.
Taban Aylıklarda Düşüş
İlk sigortalılıkları 08.09.1999 tarihinden sonra olanların taban aylıklarında düşüş olacak.
İsteğe Bağlı SSK’lılık Tarih Oluyor
İsteğe bağlı sigortalılar yeni Kanundan sonra 4/b sigortalısı (Bugünün Bağ-Kur’lusu) sayılacak.
Çalışanların Ücretleri Banka Aracılığıyla Ödenecek
Kayıtdışılıkla mücadele amacıyla konan yeni kurala göre basın ve denizcilik sektörü de dahil olmak üzere hizmet akdiyle çalışanların ücretlerinin banka aracılığıyla ödenmesi zorunlu olacak.
Çalışan Dulların Aylıkları Düşecek
Tek kişi olarak aylık alan, çalışmayan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan dul eşler yine % 75 oranında aylık alırken, tek kişi de olsa çalışmaya başlayan dul eş %75 yerine %50 oranında dul aylığı alacak.
Bağ-Kur’luların Basamak Sistemi Kalktı
Bağ-Kur’luların basamak sistemi yerine beyan edeceği ortalama kazanca göre prim alma sistemi uygulanacak. Bağ-Kur’lular yanlarında çalıştırdıkları sigortalıların ortalama kazancından düşük kazanç beyan edemeyecek.
Tarım SSK’lılarla Köy Muhtarlarının Prim Günleri Farklı Olacak
Bugünün Tarım SSK’lılarıyla Köy Muhtarlarının ödeyecekleri aylık prim ayda 15 üzerinden başlayacak ve 30 gün oluncaya kadar her yıl birer gün artacak.
Memurun Dul Ana ve Eşine Evlenme Ödeneği (Çeyiz Yardımı) Artık Yok, Bağ-Kur’lunun Yetim Kızına Verilmeye Başlanacak
Memurun dul eşi çeyiz yardımı alamayacak, buna karşın SSK’lının yetim kızına ek olarak Bağ-Kur’lunun yetim kızı da 24 aylık çeyiz yardımı alabilecek. Memurun yetim kızı da 12 değil 24 ay çeyiz yardımı alacak.
Okur Sorularına Kısa Cevaplar
Mehmet AKTEKE – 26.05.1959 doğumlu, SSK’lı ilk işe giriş tarihi 10.05.1971 olan ve 30.11.2007 tarihi itibariyle 3 bin 249 gün SSK primi olan isteğe bağlı SSK sigortalısı teyzeniz prim ödemeye devam ederek 3 bin 600 günü tamamladıktan sonra 50 yaşını dolduracağı 26.05.2009 tarihinde olabilir.
Sevim YALÇIN – 02.03.1961 doğumlu, 18.02.1985 ilk sigortalılık girişli bin 315 gün SSK primi olan bir sigortalı olarak 58 yaşınızı dolduracağınız 02.03.2019 tarihinde 3 bin 600 gün primle emekli olabilirsiniz. Malûlen emeklilik için gün sayınızı bin 800’e tamamlamalı ve şu an geçerli Yasaya göre en az %67, 5510 sayılı yeni SSGSS Kanununa göre ise en az %60 oranında çalışma gücü kaybınız olduğunu yetkili sağlık kurulu raporuyla ispatlamış olmalısınız.
İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI
1985-2000 Yılları Arasında Bağ-Kur’lu Olmak İçin Meslek Odası Kaydı Yeterli
1989 yılı başında SSK başlangıcım, 1985 yılında mimarlar odasına kaydım gerçekleşmiştir. Bağ-Kur Kanununa göre çalıştığım fakat prim ödemediğim bu dönemde mesleki oda kaydı sigorta başlangıcı sayılır mı?
1 – Benim sigorta başlangıcım 1985 olabilir mi? Olabilirse bu dört senelik boşluğu prim ödeyerek doldurabilir miyim? Sigorta başlangıcımın 1989 değil 1985 olmasının içerik açısından bana sağlayabileceği bir fayda var mı?
2 – Rusya’da geçmiş yurtdışı çalışmalarım sigortaya nasıl işletebilirim? Mehmet AYDIN
Sayın Okurum,
04.10.2000 tarihinden önce Bağ-Kur’a kaydınız varsa Mimarlar Odası kaydınızın bulunduğu 1985 – 1989 yılları arasındaki sürelerinizi kaydın o yıllar arasında devam etmesi koşuluyla Bağ-Kur’a borçlanabilirsiniz. Zira 14.03.1985 tarih ve 3165 sayılı Yasa ise Bağ-kur sigortalılığına belirti olarak hem vergi mükellefiyeti kaydı, hem esnaf ve sanatkâr sicil kaydı, hem de meslek odası kaydının esas alınması kabul edilmiştir. Bu uygulama 04.10.2000 tarihine kadar sürmüştür.
Hizmet Birleştirme Kanununa göre sosyal güvenlik kurumlarından birine ilk defa kayıtlı olunan başlangıç diğerlerinde de başlangıç sayılır. Yani SSK’dan emekli olmanız için 1989 yılı başlangıcına göre 51 yaş ve 5 bin 450 güne tabi iken 1985 yılındaki başlangıcınız 24.05.1985’den önce ise 48 yaş ve 5 bin 225 günle; 23.05.1985’den sonra ise 49 yaş ve 5 bin 300 günle emekli olabilirsiniz.
Rusya’da geçen çalışmalarınız işvereninizin yaptıracağı topluluk sigortası kapsamında geçmişse zaten sigortalılığa sayılmıştır. Bilindiği üzere topluluk sigortası iş kazası-meslek hastalığı-hastalık kollarından değil sadece malullük-yaşlılık-ölüm sigortaları kollarından alınan prim olmaktadır. Topluluk sigortası yoksa Rusya’da geçen çalışmalarınıza dair çalışma belgesini temin edip SGK’ya başvurarak bu sürelerinizi SSGSS Yasasından önce günlüğü 3,5 $’dan, SSGSS Yasasından sonra ise günlüğü asgari ücretin %32’sinin 1/30’u kadar bir bedel karşılığında borçlanmanız mümkün.
