Sözcü Gazetesi: Önemli Noktalarıyla Yeni Sosyal Güvenlik Yasasını Ne kadar Biliyoruz? (2) – Emzirme ve Cenaze Ödenekleri – Memurlara Özürlülükten Emeklilik Genişledi – Borçlanmada Değişenler – Engelli Annelerine Erken Emeklilik – Bağ-Kur’da 18 Yaşta

27 Nisan 2008

ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ

Önemli Noktalarıyla Yeni Sosyal Güvenlik Yasasını Ne Kadar Biliyoruz? – 2

 

Topluluk Sigortası Kalkacak

Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde işverenler tarafından çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, sadece kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümlerine tabi olacak. Uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak isteyenler yani emeklilik hükümlerinden yararlanmak isteyenler hakkında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanabilecek. Bu kapsamda isteğe bağlı sigorta hükümlerinden faydalananlardan ayrıca genel sağlık sigortalı primi alınmayacak.

 

Emzirme ve Cenaze Ödenekleri Çözülmedi

Emzirme ve Cenaze ödeneklerindeki gitgellerden sonra bu ödeneklerin tespiti SGK Yönetim Kurulu’na bırakıldı.  Halen SSK’lılara 50 YTL süt parası verilirken Bağ-Kur sigortalılarına bu kapsamda ödenek verilmiyor. Memurlar ise süt parası yahut emzirme ödeneği olarak değil ama doğrum yardımı ödeneği olarak 2500xkatsayı tutarında (Bugün için 123,72 YTL) doğum yardımı ödeneği alıyorlar.

 

Bağ-Kur’lulara da Geçici ve Sürekli İşgöremezlik Uygulanacak

Bağ-Kur’lular da geçici işgöremezlik ödeneği ve sürekli işgöremezlik geliri alabilecek. Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilecek. Bugünün Bağ-Kur sigortalılarının bu ödenekten yararlanması için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekecek. Ancak bu ödemelerden şirket ortakları faydalanamayacak.

 

Memurların Özürlülükten Emekliliğinin Kapsamı Genişletildi

Bundan önce memurlar sakat kadrosundan işe alınmaları ya da memuriyetlerinden önce en az %40 oranında özürlü olduklarına ilişkin alınmış raporları olması halinde 15 yılla emekli olabilirlerken SSGSS Yasasıyla doğuştan özürlü olmaları halinde 15 yılla emekli olabilecekler. Şayet çalışmaya başladıktan sonra, SGK’ca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıl,

b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 8 yıl,

hizmetlerinin bulunması kaydıyla, emekli olabilecekler.

 

Engelli Annelerine Erken Emeklilik

Malul, yani çalışma gücünü en az %60 oranında yitirmiş engelli çocuğu bulunan annelerin SSGSS Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek

 

Borçlanmada Neler Değişti?

Yurtdışı çalışma sürelerini borçlananların bu süreleri 4/b sigortalılığı kapsamında değerlendirilecek. Yurtdışı borçlanmasında dövizle borçlanma kalkacak, aylık olarak en az aylık asgari ücretin %32’si oranında borçlanma bedeli ödenecek.

Sosyal güvenlik anlaşması imzalanmamış ülkelerden zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize yerleşen Türk vatandaşları, yani Bulgaristan’lı soydaşlar yurtdışı çalışma sürelerini yurtiçinde artık değerlendirebilecekler.

Askerlik borçlanması gibi yurtiçi borçlanma bedellerinde asgari aylık asgari ücretin %20’si kadar değil en az aylık asgari ücretin %32’is kadar bir bedelle borçlanılabilecek.

Borçlanmada sadece bedeller bugüne nazaran yaklaşık %50 artmakla kalmayacak, ödeme süreleri 3 ayla sınırlanacak. Yani bugün kısıtlı olmayan bir süreçte yurtdışı borçlanma bedeli ödenebilirken SSGSS Yasası ile üç ayda borçlanma bedelinin yatırılması gerekecek.

Yani borçlanma bedelleri hem daha çok hem de daha kısa zamanda ödenecek. Borçlanmaya konu durumlar da genişliyor.

Memuriyetten atılanlar yargı kararıyla döndüklerinde aradaki süreleri borçlanabilecekler.

Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4/a sigortalısı (Bugünün SSK’lısı) kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,

 

Okur Sorularına Kısa Cevaplar

Alaaddin BAYEL – 30.12.1963 doğumlu 01.09.1980 işe giriş tarihli, 8 bin 700 SSK prim günü olan bir sigortalı olarak 45 yaşınızı dolduracağınız 30.12.2008 tarihinde SSK’dan emekli olabilirsiniz.

İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI

Bağ-Kur’da 18 Yaştan Büyük Çalışma Süreleri Geçerlidir

1970 doğumluyum. 1986 yılında ilk defa sigortalı olarak SSK’ya 150 gün prim ödedim. 1990 yılından beri de kesintisiz 18 yıldır Bağ-Kur sigortalısıyım. Bağ-Kur’dan veya SSK’dan nasıl ve ne zaman emekli olabilirim? Erol SADIK

 

Sayın Okurum,

Tarihleri gün-ay belirtmeden verdiğiniz için net belirtemeyeceğim. Ama Bağ-Kur’dan emekliliğiniz için 01.06.2002 tarihinde 25 yılı doldurmanıza kalan süreniz 11 yıldan fazla-12 yıl 6 ay ve daha az ise 25 yılı doldurmanız koşuluyla 51 yaşınızı dolduracağınız 2021 yılını beklemelisiniz. 01.06.2002 tarihinde 25 yılı doldurmanıza kalan süreniz 12 yıl 6 aydan fazla-14 yıl ve daha az ise 25 yılı doldurmanız koşuluyla 52 yaşınızı dolduracağınız 2022 yılını beklemelisiniz. 18 yaşınızdan önceki SSK süreleriniz ise Bağ-Kur’dan emekliliğinizde geçerli değildir.

SSK’dan emekliliğiniz içinse 18 yaştan önceki primleriniz (şayet çıraklık stajyerlik sigortalılığı değilse) gün sayınıza dahil olur, sigortalılık sürenize dahil olmaz. İlk girişiniz 1986 yılının 23 Mayıs tarihinden önceyse 49 yaş ve 5 bin 300 güne, sonraysa 50 yaşa ve 5 bin 375 güne tabi olacaksınız.

Ama SSK’dan emekliliğiniz için Bağ-Kur kaydınızı usulünce kapatıp SSK sigortalısı olarak en az 3,5 yıl (Bin 260 gün) prim ödemek zorundasınız.

 

Bağ-Kur’dan Emekli Olacağınız Tarih 09.03.2013’tür

09.03.1955 doğumluyum. 30.01.1979 tarihinden 04.10.1982 tarihine kadar SSK’da bin 273 günüm oldu. 10.01.1983 – 31.08.2000 tarihleri arasında 15 yıl 5 ay 25 gün Bağ-Kur sigortalısıydım. Ne zaman ve nasıl emekli olurum? Hamdi PEKCAN/EDİRNE

 

Sayın Okurum,

Vermiş olduğunuz bilgilere göre Bağ-Kur’dan yaştan emekliliği hedeflediğiniz anlaşılıyor. Bunun için 58 yaşınızı dolduracağınız 09.03.2013 tarihini beklemek durumundasınız. Oysa Bağ-Kur sigortalılığınızı 2000 yılından sonra yedi yıl daha sürdürmüş olsaydınız şimdi Bağ-Kur emeklisiydiniz.