Sözcü Gazetesi: Sosyal Güvenlikte Yeni Dönemde Ana-Babalara Yetim Aylığı Bağlanma Yöntemi Değişti – Bağ-Kur’da Milat Tarihlerine Göre Sigortalılık Esasları Değişir
14 Temmuz 2008
ÇALIŞANLARIN SÖZCÜ’SÜ
Yeni Dönemde Ana-Babalara Yetim Aylığı Bağlanma Yöntemi
19.03.1929 doğum tarihliyim. Kızım Şükriye Uzuner Emekli Sandığı’na bağlı olarak 5 yıl 5 ay 14 günlük çalışmakta iken 14.12.1990 tarihinde vefat etmiştir. Kızımdan bana emekli maaşı bağlanıp bağlanmayacağını tarafıma gönderirseniz çok sevinirim. Hörü UZUNER
Sayın Okurum,
Bu konu 5434 sayılı Kanunun 68 nci maddesinde düzenlenmiş olup ölen iştirakçinin ana ve babası da çocuklarıyla beraber “yetim” olarak adlandırılıyor. Yani Emekli Sandığı’nda SSK veya Bağ-Kur’daki gibi hak sahibi eş ve çocuklarla aylığın yüzde 100’ünün paylaştırılıp paylaştırılmadığına bakılmaksızın eş ve çocuklarla aynı anda hak sahibi oluyorlar.
Bilindiği gibi halen emekli iken vefat edenin geride kalan dul ve yetimleri ile görevde iken vefat eden ve hizmet süresi 10 yıl ve daha fazla olan iştirakçilerin eşine, kanunda belirtilen şartları taşıyan çocuklarına, anne ve babasına aylık bağlanıyordu. Fakat SSGSS Yasası ile beş yıldan fazla on yıldan az hizmeti varken ölen Emekli Sandığı iştirakçilerinden dolayı da hak sahiplerine aylık bağlanmasının önünün 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren açıldığını daha önce köşemizden duyurmuştuk.
1 Ekim 2008’den sonra Emekli Sandığı iştirakçilerinin 65 yaş ve bu yaştan daha küçük ana babaları da hak sahibi olma konusunda SSK ve Bağ-Kur sigortalılarının ana babalarının hak sahibi olma yöntemlerine tabi olacak ve eş ve çocuklardan artan hisse olup olmadığına göre karar verilecek.
Oysa 65 yaşından büyük ana-babalara ise artan hisse olup olmadığına bakılmaksızın yüzde 25 oranında aylık bağlanacak.
Fakat ister 65 yaştan küçük ister büyük olsun ana-babanın % 25 oranında aylık alması için mutlak olarak her türlü kazanç ve irattan elde etmiş oldukları gelirlerinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartı aranacak.
İşte gelir bakımından bu önemli şartı sağlamak kaydıyla 65 yaşından büyük durumdaki annesi olarak size, kızınız için hesaplanacak aylığın yüzde 25’i oranında aylık 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olmak üzere başvurunuz halinde izleyen aydan itibaren bağlanacak.
İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI
Bağ-Kur’da Milat Tarihlerine Göre Sigortalılık Esasları Değişir
08.03.1966 doğumluyum. 23.07.1985 tarihinde başladığım işverenliğimi 18.08.1994 tarihine kadar sürdürdüm. 1994 yılında vergi kaydımı kapattım ama Bağ-Kur sigortalılığımı kapatmadım. İnternette 23 yıllık Bağ-Kur sigortalısı gözüküyorum. 11.12.2004 tarihinde SSK sigortalısı oldum ve 2008 Mayıs ayı sonuna kadar 591 gün prim ödedim. Nasıl emekli olabilirim? Hıdır YILDIZ/ADANA
Sayın Okurum,
İnternette 23 yıllık Bağ-Kur sigortalısı gözükseniz de bu henüz sanal bir olgudur. Bu döneme ilişkin borçlarınızı ödemek istediğinizde Bağ-Kur sigortalısı sayılmanızı gerektiren şartlara sahip olup olmadığınız Vergi kaydınız, esnaf sicil kaydınız, meslek odası kaydınız gibi olgular düzleminde belgeleriyle araştırılır. 1994 yılından 04.10.2000 tarihine kadar vergi kaydınız kapalı olsa bile varsa esnaf sicil kaydınız veya meslek odası kaydınız açıksa yine Bağ-Kur sigortalısı sayılırsınız ve bu dönem ilişkin borç tahakkuk eder. Ancak esnaf sicil kaydınız veya meslek odası kaydınız da açık değilse 1994-2000 yılları arasında Bağ-Kur sigortalısı sayılmazsınız. 04.10.2000 tarihinden sonra ise vergi kaydınız kapalı olduğu ve işiniz de vergiye tabi olduğu için 04.10.2000 tarihinden sonraki dönem için Bağ-Kur sigortalısı sayılmazsınız.
Varsa askerliğinizi de borçlanarak toplam gününüzü 5 bin 225 güne ulaştırırsanız 48 yaşınızı dolduracağınız 08.03.2014 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması imkânınız yoksa bu defa 5 bin 300 günü tamamlayarak 49 yaşınızı dolduracağınız 08.03.2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Geriye Dönük Ödeme Yok
Askere gitmeden önce 1978 yılından sigortalı olan 11.04.1961 doğumlu, üç aylık SSK sigortalılığından sonra yaşını büyütüp askere giden sigortalıyım. Askerden geldikten sonra 1986 yılında vergiye tabi oldum. Bir yıl sonra kapanış yaptım. 2002 yılında tekrar vergiye tabi olarak Bağ-Kur sigortalısı oldum. Bu borçlarımı ödemeye devam ediyorum. Geriye dönük ödeme yapabilir miyim? Yaş düzeltmem geçerli midir? Ahmet BOZ
Sayın Okurum,
İlk sigortalılıktan sonraki yaş düzeltmeleri emeklilik hesaplamalarında geçerli değildir. 15 yılı doldurduğunuzda Bağ-Kur’dan 58 yaşını dolduracağınız 11.04.2019 tarihinde emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’u kapatıp bir işyerine girerek sigortalı olarak en az bin 260 gün sigortalı olarak çalışırsanız 58 yaşınızı dolduracağınız 11.04.2019 tarihinde yaştan emekli olabilirsiniz. Geriye dönük boşlukları ödeme imkânı bulunmuyor.
